DÜNYA HİTİT GÜNÜ ETKİNLİĞİ/15-20 Nisan 2019/ANKARA

Değerli Vakıf 19 Çorumlular Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı, Yöneticileri ve Üyeleri, Değerli Türk Japon Vakfı Yöneticileri ve Üyeleri, Değerli Akademisyenler, Değerli Konuklar

15 Nisan Dünya Hitit Günü etkinlikleri kapsamında düzenlediğiniz “Hititlerde Madencilik ve Mühendislik” konu başlıklı Panel öncesi bizlere konuşma olanağı verdiğiniz için Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Yönetim Kurulu adına içtenlikle teşekkür ediyor, hepinizi sevgi ve dostlukla selamlıyorum.

Mühendislik, insanın doğayla mücadelesinden doğmuştur. Doğanın ve çevrenin belirleyiciliğinden kurtulma mücadelesinde gelişen insan aklı ve becerisi zaman içerisinde kendi doğal çevresini biçimlendirebilme kapasitesine ulaşmıştır. Diğer canlılardan farlı olarak aletlerin kullanılmaya başlanması ve korunaklı yapıların inşa edilmesi zaman içerisinde soyut düşünmeyi, hesap yapmayı ve fizik kurallarının kendi ihtiyaçları doğrultusunda kullanılmasını beraberinde getirmiştir. İnsan toplumlarının hayatta kalma mücadelesinin ürünü olarak doğan mühendislik ve mimarlık meslekleri, uygarlığın gelişmesine paralel olarak gelişmiş ve çeşitlenmiştir ve bu süreç halen devam etmektedir. Yeni teknolojilerin ve yeni ihtiyaç alanlarının ortaya çıkmasıyla birlikte yeni mühendislik, mimarlık alanları da doğmaktadır.

Avrupa’da ve ABD’de 19. Yüzyılın ortalarında başlayan mühendis ve mimar örgütlenmesi, ülkemizde 2. Meşrutiyetle birlikte başlamıştır. 1908’de İstanbul‘da çok sayıda sivil örgütün kurulduğu bilinmektedir. Bunlardan birisi olan Osmanlı Mühendis ve Mimar Cemiyeti, 1912 yılında etkinliklerini askıya almış, 1919’da yeniden çalışmalarına başlamış ve varlığını 1922 yılına kadar sürdürmüştür.

Cumhuriyetten sonra ilk örgütlenmeler 1926 yılında kurulan ve merkezleri Ankara’da bulunan Türk Mühendisler Birliği ve Türk Yüksek Mühendisler Birliği adı altında gerçekleşmiştir. Daha sonraları bu örgütlere çeşitli tarihlerde uzmanlık dalları farklı yeni örgütler eklenmiştir. Bilinen örgütler şunlardır: Türk Mühendisler Birliği, Türk Yüksek Mühendisler Birliği, Türk Gemi Mühendisleri Cemiyeti, Türk Maden Mühendisleri Birliği, Türk Yüksek Maden Mühendisleri Birliği, Karabük Ağır Sanayi Mühendisleri Derneği, Türkiye Jeoloji Kurumu, Türkiye Harita ve Kadastrocular Cemiyeti, Türk Yüksek Mimarlar Birliği, Orman Mühendisleri Cemiyeti, Türk Yüksek Ziraat Mühendisleri Birliği.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, kısaltılmış adıyla TMMOB, 6235 sayılı Yasayla 1954 yılında kurulmuştur.

TMMOB Yasası'nda Birliğin amaçları şöyle sıralanmıştır.

• Günün gerek ve koşullarına ve mevcut olanaklara göre, yasa ve tüzük hükümleri içinde kalmak üzere, mühendis ve mimarları meslek kollarına ayırmak, meslek ve çalışma konuları aynı ya da birbirine yakın bulunan mühendis ve mimarlık grubu için Odalar kurmak.
• Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının ortak gereksinmelerini karşılamak, mesleki etkinlikleri kolaylaştırmak, mesleğin genel yararlara uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere, meslek disiplinini ve ahlakını korumak; kamunun ve ülkenin çıkarlarının korunmasında, yurdun doğal kaynaklarının bulunmasında, korunmasında ve işletilmesinde, çevre ve tarihi değerlerin ve kültürel mirasın korunmasında, tarımsal ve sınai üretimin artırılmasında, ülkenin sanatsal ve teknik kalkınmasında gerekli gördüğü tüm girişim ve etkinliklerde bulunmak.
• Meslek ve çıkarları ile ilgili işlerde, resmi makamlar ve öteki kuruluşlar ile işbirliği yaparak gerekli yardımlarda ve önerilerde bulunmak, meslekle ilgili bütün mevzuatı, normları, bilimsel şartnameler, tip sözleşmeler ve bunlar gibi bütün bilimsel evrakı incelemek ve bunların değiştirilmesi, geliştirilmesi, ya da yeniden konulması yolunda önerilerde bulunmak.

6235 sayılı TMMOB Yasasının kabulünden sonra, 1. Genel Kurul 18-22 Ekim 1954 tarihleri arasında yapılmıştır. Bu Genel Kurul, yukarıda belirtilen örgütlerden bazılarının delegelerinden oluşmuş, TMMOB Tüzüğü kabul edilmiş ve Elektrik M.O., Gemi M.O., Harita ve Kadastro M.O., İnşaat M.O., Kimya M.O., Maden M.O., Makine M.O., Mimarlar O., Orman M.O., Ziraat M.O. kurulması kararlaştırılmıştır.

Bu Genel Kuruldan sonra kurulan Odaların adları ve kuruluş tarihleri ise şöyledir: Gemi Makinaları İşletme M.O. 1960, Şehir Plancıları O. 1968, Fizik M.O. 1970, Metalurji M.O. 1970, Meteoroloji M.O. 1970, Petrol M.O. 1970, Jeoloji M.O. 1974, İç Mimarlar O. 1976, Jeofizik M.O. 1986, Çevre M.O. 1992, Tekstil M.O. 1992, Peyzaj Mimarları O. 1994, Gıda M.O. 1996, Bilgisayar M.O. 2012.

Türkiye’de mühendis, mimar, şehir plancısı unvanı 1938 tarihli ve 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun ile yasal koruma altına alınmıştır. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde mühendislik ve mimarlık unvan ve yetkileri ile çalışmak isteyenler; ya Türkiye’deki üniversitelerin mühendislik ve mimarlık eğitimi veren Fakültelerinden mezun olmuş olmak;  ya da programları Türkiye’deki üniversitelerin Mühendislik- Mimarlık eğitimi veren bölümlerinin programları ile eşdeğer oldukları YÖK tarafından kabul edilmiş yabancı üniversite veya okullardan mezun olmuş olmak koşullarına sahip olmalıdır.

Lisans eğitimi sonrası meslek icrası için mezunların hangi Odaya üye olacağı, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu ile düzenlenmiştir.

1961 Anayasasından beri kamu sektörü ve de özel sektör çalışanlarının ilgili Odaya üye olma zorunluluğu, 1982 Anayasası ile değiştirilerek kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli ve sürekli görevlerde çalışanların meslek kuruluşlarına girme mecburiyeti kaldırılmıştır

TMMOB tüzel kişiliğe sahip, Anayasanın 135. Maddesinde belirtilen kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşudur. Kuruluşunda 10 Odası ve yaklaşık olarak 8.000 üyesi bulunan TMMOB'nin, 2018 yılı sonu itibari ile oda sayısı 24, üye sayısı ise 558.954 olmuştur.

TMMOB çalışmalarını 24 Oda, bu Odalara bağlı 213 şube ve 50 İl/İlçe Koordinasyon Kurulu ile sürdürmektedir. TMMOB’ye bağlı odalara 100'ün üzerinde mühendislik, mimarlık ve şehir plancılığı disiplininden mezun olan mühendis, mimar ve şehir plancıları üyedir.

TMMOB, Odalarının kendi eşdeğeri kuruluşlarla kurdukları ilişkilerine paralel olarak Dünya Mühendislik Birlikleri Federasyonu (WFEO), Avrupa Ulusal Mühendislik Birlikleri Federasyonu (FEANI) ve Güneydoğu Avrupa Ülkeleri Mühendislik Birlikleri Organizasyonu (COPISEE) üyesidir.

Değerli Konuklar

TMMOB’nin Genel Kurul kararıyla belirlenmiş Temel İlkeleri ve Çalışma Anlayışı şöyledir.

TMMOB ve bağlı Odaları; Mesleki demokratik kitle örgütüdür. Demokrat ve yurtsever karakterdedir. Emekten ve halktan yanadır. Anti-emperyalisttir. Yeni Dünya Düzeni teorilerinin, ırkçılığın ve gericiliğin karşısındadır. Siyasetin dar anlamını aşar, yaşamın her olayını siyasetle ilişkili görür. Barıştan yanadır. İnsan hakları ihlallerine karşıdır, insanlık onurunun korunmasından yanadır. Örgütsel bağımsızlığını her koşulda korur, gücünü sadece üyesinden ve bilimsel çalışmalardan alır. Meslek ve meslektaş sorunlarının, ülkenin ve halkın sorunlarından ayrılamayacağını kabul eder. Politikanın oluşturulmasında ve uygulanmasında demokratik merkeziyetçi yöntemleri uygular. Karar alma süreçlerinde demokratik ve katılımcıdır. Bağlı Odaları ile birlikte mühendis, mimar ve şehir plancılarının meslek alanlarını düzenler, üyesinin ve halkın çıkarlarını korur. Sanayileşme ve demokratikleşme alanlarında durum tespitleri yapar, politikalar ve çözüm önerileri üretir. Ülkenin demokratikleşmesi için çaba sarf eder. Kamuoyu oluşturmaya yönelik çalışmalar içinde tartışmasız yer alır. Demokratik Kitle Örgütleri ve sivil toplum örgütleri ile ilkeli ve demokratik işbirliği içerisindedir.

TMMOB ve bağlı Odaları; Toplumdan soyutlanmış seçkin mühendis, mimar ve şehir plancılarının örgütü değil, aksine toplumun içinde yer alan, onun bir parçası olarak toplumla etkileşim içinde bulunan, temsili demokrasi alanının daraltılması ve biçimsel uygulamalar yerine, birlikte düşünme, birlikte üretme ve birlikte yönetme mekanizmalarını güçlendirici çabalara yönelen; rant gruplarının otoriter, sınanamayan, hesap vermeyen yönetimlerinin aksine, örgüt içi demokrasisi güçlendirilmiş, seçim dışında da katılım mekanizmalarını yaşama geçiren; profesyonellerin ve uzmanların örgütü anlayışını reddeden, aksine kitle örgütü niteliği ile organlarına dayalı çalışmayı yürüten; siyaset dışı kalma anlayışlarının tam tersine; her koşulda ve her zaman siyaset yapan, siyasetin dar tanımını aşan anlayışları yapıya egemen kılan; üye ile ilişkilerini, devlet ve egemen kesimlerle olan ilişkilerinin önüne koyan, resmi otorite ile her türlü diyaloga ve işbirliğine açık ama işbirlikçi yaklaşımların dışında kalan; örgüt işlevinin deforme edilmesi anlamındaki hizmet üretimini reddeden, aksine üyelerinin hizmetlerinin niteliğini yükseltecek düzenlemeler yapan, norm ve standartları oluşturan ve bunların gelişimine hizmet edecek şekilde denetleyen; egemen kesim ve egemen kesim söylemleri ile ters düşmeme anlayışlarını reddeden; aksine, üyesinin söz ve kararlarda yetki sahibi olmasını sağlayan, kamu hiyerarşisi içinde yer edinme ve örgüt etkinliklerini buna bağlama anlayışlarının yerine, örgütün kamuoyu önünde saygın yerini korumayı ve geliştirmeyi hedefleyen, örgüt etkinliklerini kendi iç dinamikleri ve kendi kararları ile belirleyen; meslek örgütü kavramını, demokratik kitle örgütü özelliğinin önüne çıkartarak, meslekçi eğilimleri güçlendiren anlayışların aksine, mesleki-demokratik kitle örgütü anlayışlarını yaşama geçiren; her türlü yapılanma ve örgütle olan ilişkisinde, anlamsız hiyerarşik eşitlik anlayışları yerine, ilişkilerinde bu yapıların toplum içindeki işlevselliklerini ölçü olarak alan; hiçbir üyesinin sorununu dışlamayan, ancak üyesinin büyük çoğunluğunu oluşturan ücretli çalışan mühendis, mimarlar ve şehir plancılarının konumları gereği, ücretli çalışan kesimlerle ve onların örgütleri ile ilişkilerini güçlü hale getiren; örgütün uluslararası ilişkilerini güçlendiren; dünyayı, ülkeyi ve yaşamı tanıyan, anlayan ve ona göre politikalar üreterek yaşama geçiren bir çalışma anlayışı içerisindedir.

Değerli Konuklar

Tarih sahnesine çıkışıyla birlikte tarımda, dokumacılıkta, madencilikte birçok ilkleri de beraberinde getiren Anadolu medeniyetlerinden biri olan Hititler, aynı zamanda gelecek nesillere demokrasi dersi de vermişlerdir. Dünyanın ilk bilinen yazılı barış antlaşması olan Kadeş Barışı Antlaşması bir yana; Pankuş (Panku) Meclisi’nde, meclise hem kararları oylama, hem de Ülkenin mutlak hâkimi olan Kral’ı denetleme hakkı verilmesi çok önemlidir.

1980’li yıllardan beri süregelen neoliberal politikalar doğrultusunda, bugün Türkiye ekonomisinde üretim-yatırım-tasarruf politikalarının yerini tüketim politikaları ve paradan para kazanma arayışları almış; sistem kent rantlarına, doğa kıyımlarına, finans kazançlarına bel bağlamıştır. Tarım ve sanayi gibi üretken sektörler gerileyip ekonomiye ve yönetime rantiye ve spekülatif kâr çevrelerinin egemen olması söz konusudur. Yaşanan kriz yalnızca bir ekonomik kriz olmayıp, aynı zamanda bir yönetim ve demokrasi krizine kadar uzanmaktadır.

Sanayide, tarımda ve kentleşmede kalkınmadan, bilimin ve teknik bilginin kamu çıkarları için kullanılmasından yana olan TMMOB; bu süreçte uzmanlık alanlarımızın yok sayılmasına, bilimin ve tekniğin gereklerinin yadsınmasına, mühendislik, mimarlık, şehir planlama hizmetlerinin taşeronlaşmasına, meslek örgütlerimizin işlevsizleşmesine, örgütümüzün parçalanmasına, bölünmesine karşı mücadelesini sürdürmektedir.

Bilimi ve teknolojiyi insanla buluşturan, hurafelerin ve dogmatizmin değil aklın ve bilimin gücünü mesleklerinde uygulayan, bilimi ve tekniği emperyalistlerin ve sömürgenlerin değil emekçi halkımızın hizmetine sunmak için kararlı ve inançlı olan mühendisler, mimarlar şehir plancılarının örgütü TMMOB; karanlığa karşı aydınlığı, savaşa karşı barışı, eşitsizliğe karşı adaleti, şiddete karşı kardeşliği, sömürüye karşı emeği savunmaya, başka bir Türkiye ve başka bir dünya mücadelesinde onurlu ve dik yürüyüşüne devam etmektedir ve edecektir.

İnsanca, hakça bir toplum yapısının örüleceği üreten, kalkınan, eşitlikçi, özgürlükçü, bağımsız, laik, hukuk devleti ilkelerine bağlı, demokratik bir Türkiye’de birlikte yaşama dileğiyle, bir kez daha teşekkür ediyorum, sizleri sevgi ve saygı ile selamlıyorum."

Baki Remzi Suiçmez
TMMOB Yürütme Kurulu Üyesi