MADENMO: İLİÇ KAZASI BİR İLK DEĞİLDİR, SON DA OLMAYACAKTIR

İLİÇ KAZASI BİR İLK DEĞİLDİR, SON DA OLMAYACAKTIR

Erzincan ili, İliç ilçesi, Çöpler köyü mevkiinde özel bir şirket tarafından işletilen polimetal (altın) madeni işletmesinde, 21.06.2022 Salı günü gecesi siyanür içerikli solüsyon taşıyan boru hattında oluşan yırtılma nedeniyle yaklaşık 20m3 siyanürlü solüsyon çevreye yayılmıştır. Valilik tarafından yapılan açıklamada, bulaşık toprağın hipoklorit kullanılarak nötralize edildiği ve taşındığı belirtilmiştir. 

Valilik tarafından olayın gerçekleşmesinin üstünden 4 gün geçtikten sonra yapılan açıklamada “hiçbir dereye karışma olmadığı, Fırat Havzasına gözlemsel olarak ulaşmadığı tespit edilmiştir” denilmektedir. Burada öncelikli olarak sorgulanması gereken Erzincan Valiliğinin açıklama yapması için neden 4 gün beklediği ve bu süre içerisinde neler yaptığıdır.

Odamız tarafından yapılan tüm çalışmalara rağmen gerekli teknik bilgilere ne yazık ki ulaşılamamıştır.  Bu nedenle çalışmalarımız basından ve kamuoyundan yapılan açıklamalar doğrultusunda elde edilen bilgiler üzerinden yürütülmüştür.

Tutanaklar incelendiğinde sızıntı saat 02:45 itibarıyla fark edilmiş olup saat 05:00 sularında yapılan müdahaleyle solüsyon akışının durdurulduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda solüsyonun en az 3 saat süreyle zemin tarafından emildiği düşünülebilir. Bu nedenle siyanürlü solüsyonun çevreye ve yeraltı sularına etkileri derhal tespit edilmeli ve gerekli önlemler acilen alınmalıdır. 

Elde edilebilen teknik bilginin eksikliğine rağmen, bu denli tehlikeli kimyasalların sadece muhafaza edildikleri alanların değil, taşındıkları hatlarda da çevreye verebilecekleri zarar göz önünde bulundurulmalı, olası sızıntı ve deşarjlara karşın gerekli tedbirler önceden alınmalıdır. Geçtiğimiz aylarda kapasite artırımı için başvuruda bulunan şirketin, bu duyarlılıkla mı  kapasite artışına gideceği konusuda ayrı bir sorundur.

Diğer yandan, konunun basına yansımasının ardından ilgili şirkete idari para cezası kesildiği yönünde haberler yayınlanmaktadır. Elbette ki idari para cezası işlemi bir caydırma mekanizmasıdır ancak asıl olan, bilim ve tekniğin gerektirdiği üst standartlarda işletmeler kurmak ve her türlü faaliyeti etkin bir biçimde denetlemektir. Oysa ülkemizde kamu denetiminin bırakın etkinliğini varlığından bile söz etmek mümkün değildir. 

Yandaşları kollayan politikalar, yetersiz örgüt yapısı, denetim elemanı sayısındaki eksiklik, liyakatsiz atamalar ve kayırmacılık gibi nedenlerle ortada bir denetim mekanizmasından bahsetmek mümkün değildir. Anti demokratik baskıcı ortam sivil denetimi de engellemekte yaşamın her alanında ranta dayalı; standardı düşük doğa ve insan karşıtı uygulamalar artarak devam etmektedir.

Üzülerek ifade etmek zorundayız ki; İliç kazası bir ilk değildir, son da olmayacaktır. Bu tür olaylarla ilgili Odamız tarafından yapılan açıklamalar ve çalışmalar incelendiğinde yaşananların, kamu çıkarlarından uzak, kaynakları, doğayı, halkı ve insanı esas almak yerine, yandaşı koruyan mevcut yanlış ekonomik politikalar devam ettiği sürece, devlet denetim mekanizmaları olması gereken yapı ve işleyişe kavuşturulmadığı sürece, kamu mekanizmaların yanında toplumsal denetim mekanizmaları çalıştırılmadığı sürece bu tür kazalarla karşılaşmaya devam edilecektir. 

Yaşanan kaza nedeniyle başta işletme çalışanları ve yöre halkı olmak üzere tüm halkmıza geçmiş olsun diyor, bu tür kazaların son bulmasını diliyoruz.

Saygılarımızla;

TMMOB Maden Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu