METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI KURAKLIK DEĞERLENDİRMESİ YAPTI

TMMOB Meteoroloji Mühendisleri Odası Kuraklık Değerlendirmesi

Odamızın, Ülkemizde yaşanmakta olan kuraklığa ilişkin değerlendirmesi

Prof Dr. Zekai Şen kuraklığı tanımlarken; “Kuraklık; meteorolojik, hidrolojik ve tarımsal olmak üzere üç ana bilim dalında incelemelere tabi tutulurken, bunların etkilerinin sosyal boyutlara kadar uzanmasının önünün kesilmesinde, etkin ve yetkin olabilen bir su kaynakları yönetim programı gereklidir. ”  demektedir. Bir ülkede her ne kadar böyle programlar olsa bile, doğada bazı yıllarda beklenmeyen kuraklık rekorları görülebilmektedir.. Bu gibi durumlarda özellikle yeraltı suyundan faydalanma, bölgeler arası su transferi ve toplumları psikolojik olarak etkilemeyecek miktarlarda su kısıntılarına gitmek ve toplum bilincini oluşturma ile su tasarrufu sağlanması yollarına baş vurulabilir. Kuraklık hesaplama ve öngörülerinde bulunurken son yıllarda yaygın olarak gündeme gelen iklim değişikliğinin etkisi de devre dışı bırakılmamalıdır. Ülkemiz için özellikle kar yağışlarının gereği kadar olmaması da kuraklıkların ortaya çıkmasında önemli bir etkendir.

Ülkemizde, 2017 yılının son aylarında gözlenen meteorolojik kuraklık nedeniyle yüzey suyu biriktirme tesislerindeki  ( Gölet ve barajlar ) doluluk oranlarının geçmiş yıllara göre daha düşük olmuş ( Hidrolojik Kuraklık ) ve meteorolojik  olarak yağış değerlerinin mevsim normallerinin altında seyir etmesi kuraklık riski ile karşı karşıya kalmamıza neden olmuştur. Önümüzdeki 2-3 ay içinde de meteorolojik olarak yağış değerlerinde mevsim normallerinin altında yağış almamız muhtemel olacağından  yukarıda sözü edilen tedbirlere baş vurulmasında  ciddi yararlar vardır. Özellikle toplumların kuraklık riski hakkında yeterli şekilde bilgilendirilmesi ve hayatın her alanında tasarruflu su kullanımı alışkanlığın kazandırılması son derece önemlidir.

Ülkemizde 2017 yılında yağış miktarının beklenenin altında olması nedeniyle yurt genelinde  göletler ve barajlarda doluluk oranlarında düşüş yaşanmaktadır. İSKİ verilerine göre İstanbul’daki 10 barajın doluluk oranı % 65 düzeyindeyken, bu rakam Ankara’da % 20, İzmir’de ise % 34 olarak verilere yansımaktadır.. Meteorolojik ve Hidrolojik kuraklık  özellikle ülkemizin doğu bölgelerini ciddi şekilde etkilemiştir. Tarihinde ilk defa  Keban Barajı’nda doluluk oranı % 30’a kadar inmiş durumdadır.

Ülkemizde ; Mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar,ve mevsim normallerinin altında kalan yağış miktarları  kuraklık tehlikesini artık  kapımıza kadar getirmiştir. Ülkemizde iç anadolunun bazı kesimleri, doğu ve güney doğu Anadolu bölgelerimizde ne yazık ki halen şiddetli kuraklık yaşanmaktadır.  Türkiye genelinde sulama, enerji ve içme suyu ihtiyacını karşılayan birçok gölet ve barajın doluluk oranlarında ise hızla düşüş yaşanmaktadır.

ANKARA’DA 2 BARAJ KENTE SU VEREMİYOR

Ankara’da bulunan 7 barajın doluluk oranında da ciddi oranda düşüş yaşanmıştır. Çamlıdere Barajı yüzde 18, Eğrekkaya Barajı yüzde 23, Kurtboğazı Barajı yüzde 50, Kavşakkaya Barajı yüzde 17, Akyar Barajı yüzde 14, Çubuk-2 Barajı yüzde 30, Elmadağ Kargalı Barajı yüzde 11 seviyelerine kadar gerilemiştir. 7 barajın genel doluluk oranı ise yüzde 20 oranına kadar inmiştir. Bu rakamlara Kızılırmak’tan sağlanan suyun dahil olduğu düşünülürse durumun ne kadar  kritik olduğu daha rahat anlaşılabilmektedir. Bu oranlarla başkent Ankara da son yılların en kurak mevsimini yaşanmaktadır. Elmadağ Kargalı ve Akyar barajları su verme seviyelerinin altına düşmesi nedeniyle bu barajlardan Ankara’ya su verilememektedir.  ASKİ Barajlar Daire Başkanlığı yetkililerinden yapılan açıklamaya göre ise barajlardaki mevcut su miktarı Ankara’nın 1 yıllık su ihtiyacını karşılamaya yetmektedir.

DOĞU’DA TARIMSAL KURAKLIK TEHDİDİ

Yeterli yağışın olmaması nedeniyle, Elazığ, Malatya, Tunceli ve Bingöl’deki barajlarda da su seviyesinde önemli düşüşler  yaşanmıştır. Özellikle Keban Barajı’ndaki düşüş ise  dikkat çekicidir. . Keban Barajı’nın doluluk oranı yüzde 54’ten yüzde 30 seviyesine kadar gerilemiş ve yapılan hesaplama ile barajda 4 milyar 100 milyon metreküp su kalmıştır.

GÜNEY’DE DE DURUM ÖTEKİLERDEN FARKSIZ

Kahramanmaraş’taki Ayvalı Barajı yüzde 8, Adatepe Barajı yüzde 33, Kandil Barajı yüzde 35, Menzelet Barajı ise yüzde 43 seviyesine kadar gerilemiştir.. Adıyaman ve Şanlıurfa arasında bulunan Türkiye’nin en büyük barajı olan Atatürk Barajı’ndaki su miktarında da ciddi düşüş gözlenmiştir.  Geçen yıl ocak ayı itibarıyla yüzde 90 doluluk oranına erişen Atatürk Barajı, 2018 Ocak ayı itibarıyla yüzde 70 oranına gerilemiş durumdadır. Türkiye’nin ve bölgenin en büyük tarımsal sulama kaynağını oluşturan Atatürk Barajı’ndaki düşüş, tarımsal faaliyetleri de tehdit eden büyük bir risk oluşturmaktadır..

YUVACIK BARAJI YÜZDE 28’E İNDİ

Kocaeli’nde bulunan ve aynı zamanda Sakarya’nın da içme suyu ihtiyacını karşılayan Yuvacık Barajı’nda ise doluluk oranı yüzde 28’e kadar düşmüştür.  51 milyon metreküp kapasiteli Yuvacık Barajı’nın su kapasitesi 14 milyon 270 bin metreküpe kadar gerilemi

DOĞU, G.DOĞU VE İÇ ANADOLU’NUN DOĞUSU İLE DOĞU KARADENİZ’DE 2. AŞAMAYI YAŞIYORUZ

İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, Türkiye’de hem meteorolojik hem de hidrolojik kuraklık (baraj kuraklığı) olduğunu belirterek, “İstanbul’da bu iki aşama daha çok hissedilir durumda. Bir sonraki aşama tarımsal kuraklık, son aşama ise sosyo-ekonomik kuraklık. Biz şu an ilk 2 aşamayı yaşıyoruz. Şayet yağışlar mevsim normallerinin altında devam ederse bahar aylarında tarımsal kuraklık yaşayabiliriz. Yaz aylarında ise sosyo-ekonomik kuraklık kaçınılmaz olur” dedi.

İstanbul Barajları Doluluk Oranları (1)
 

Sadece yağışa bağlı olarak su politikası  ne yazık ki sürdürülebilir olmaktan uzaktır. Öncelikle mevcut su kaynaklarının tasarruflu kullanımı, ülkemiz lokal iklim koşullarına bağlı tarımsal  ürün üretilmesi, üç tarafı denizler ile kaplı ülkemizde deniz suyundan  da içme ve sulama amaçlı su kullanımı elde edilmesi  imkanları araştırılmalıdır.

İstanbul barajları Doluluk Oranları (2)