PEYZAJMO: 6 ŞUBAT 2023 DEPREMİNİN 2. YILI: AFETLERE DAYANIKLI KENTLER VE PEYZAJ MİMARLIĞININ ROLÜ

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli olarak meydana gelen ve 11 ilimizi etkileyen büyük depremler, on binlerce yurttaşımızın hayatını kaybetmesine, milyonlarca insanın evsiz kalmasına ve şehirlerimizin büyük oranda zarar görmesine neden olmuştur. Aradan geçen iki seneye rağmen hala yaralar tam sarılamamış, birçok yurttaşımız kalıcı konutlarına yerleşememiş ve göç etmek zorunda kalmıştır. Yaşanan bu büyük felaketin ikinci yılında, kaybettiklerimizi bir kez daha saygı ve rahmetle anıyor; afetlere dayanıklı kentler inşa etmek için atılması gereken adımları vurgulamak istiyoruz.

Bir deprem ülkesi olan Türkiye'de, afet risklerini azaltmak ve gelecekte yaşanabilecek kayıpları en aza indirmek için bilimsel, bütüncül ve sürdürülebilir yaklaşımlara ihtiyaç vardır. Peyzaj mimarlığı, doğal afetlere karşı dirençli kentlerin oluşturulmasında kritik bir role sahiptir. Deprem ve diğer doğal afetler karşısında kentlerimizin direncini artırmak için peyzaj mimarlığı, açık ve yeşil alanların çoğaltılmasını, doğru planlandığı takdirde can kayıplarının önünü geçebilecek toplanma alanlarının ve acil müdahale noktalarının tasarlanmasını sağlamaktadır.

Afet anlarında güvenli kaçış yolları, açık alanlarla entegre edilmeli, bu alanlar su depolama ve güneş enerjisi gibi sürdürülebilir çözümlerle desteklenmelidir. Doğal drenaj sistemleri, sel ve taşkın riskini azaltıp kentlerin afetlere karşı direncini artıracaktır. Yeşil altyapı çözümleri ile kentsel dirençlilik artırılmalı; yeşil koridorlar, parklar ve ekolojik geçiş alanları ile hem doğal afetler sonrası toparlanma hızlandırılmalı hem de kentlerin ekolojik dengeye uyumlu bir şekilde gelişmesiyle kentlerin iklim değişikliğine uyum v etkilerinin azaltılması sağlanmalıdır.

Afet sonrası yeniden yapılanma süreçlerinde sadece fiziksel altyapının değil, aynı zamanda toplumsal iyileşme süreçlerinin de parçası olunmalıdır. Psikolojik destek alanları, sosyal buluşma mekanları ve afet sonrası geçici barınma alanları peyzaj tasarımlarında göz önünde bulundurulmalıdır. Çocuk oyun alanları, yeşil rekreasyon bölgeleri ve ortak kullanım alanları, afetten etkilenen bireylerin iyileşme sürecine katkı sağlayacaktır.

Deprem bölgelerinde sadece bina bazlı değil, kapsamlı ve ekolojik temelli kentsel dönüşümler gerçekleştirilmelidir. Yeşil koridorlar, doğal afetlerden sonra insanların sosyal hayata dönüşünü hızlandıracak ve kentsel ekosistemleri iyileştirecektir. Afet sonrası süreçlerde enkaz kaldırma işlemlerinde çevresel etkiler gözetilmeli, moloz bertarafı için peyzaj onarım teknikleri uygulanmalı ve üst toprak yönetimi titizlikle planlanmalıdır. Aksi halde, zaten kırılgan hale gelmiş ekosistemler daha da zarar görecek, gelecekte benzer felaketlere karşı kentlerimiz daha savunmasız hale gelecektir.

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası olarak, 6 Şubat depremlerinde hayatını kaybedenleri rahmetle anıyor, bu büyük felaketin unutulmaması ve benzer acıların yaşanmaması için bilimsel ve kamusal sorumluluklarla hareket edilmesi gerekliliğini bir kez daha vurguluyoruz. Peyzaj tabanlı şehircilik anlayışının benimsenmesi, sadece doğal afetlere karşı daha dirençli kentler oluşturmakla kalmayacak, aynı zamanda sağlıklı, yaşanabilir ve sürdürülebilir kentsel çevreler yaratılmasına da katkı sağlayacaktır.

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası
16. Dönem Yönetim Kurulu