ZMO: BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİ BAYİ VE TOPTANCILIK SINAVINA İLİŞKİN KAMUOYUNA AÇIKLAMA

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 11.08.2024 tarihinde resmi sayfasından yaptığı duyuru ile Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü (GKGM) ile ÖSYM arasında imzalanan protokol çerçevesinde yapılacağı açıklanan “2024 yılı Bitki Koruma Ürünleri Bayi ve Toptancılık Yazılı Sınavı (2024-BKUBTS)”, 24.11.2024 tarihinde Ankara’da ÖSYM tarafından gerçekleştirilmiştir.

Meslektaşlarımızın 2007 yılına kadar gerekli eğitimi alıp mezun olduktan sonra doğal olarak yeni bir sınava girmeden Bitki Koruma Ürünleri (BKÜ) Bayi ve Toptancı Açabilme Belgesi alma hakkı vardı. Bakanlık tarafından Ziraat Mühendisi meslektaşlarımıza sınav zorunluluğu getiren “Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan ve Perakende Satılması ile Depolanması Hakkında Yönetmelik”, 11.10.2007 tarih ve 26670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası; 2007 yılından bu yana yaklaşık 17 yıldır sürekli değişen ve değiştikçe anlamını daha da yitirerek asıl amacından saptırılan Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan ve Perakende Satılması ile Depolanması Hakkında Yönetmelik konusunda üyelerinin ve meslektaşlarının haklarını korumak ve aynı zamanda toplum sağlığını yakından ilgilendiren bir durum olmasından dolayı, Tarım ve Orman Bakanlığı’na yönetmelik iptali ve Bakanlığın BKÜ Bayi ve Toptancılık sınavını yaptırdığı kurumlara karşı sınav iptali amacıyla onlarca dava açmış, yazılı ve sözlü itirazlarda bulunmuş, her platformda yönetmeliğin ve yönetmeliğe bağlı gerçekleştirilecek sınavın yanlışlığı ve hukuksuzluğu noktasında mücadelesini sonuna kadar sürdürmüştür.

ODA olarak; bundan önce defalarca değiştirilen Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan ve Perakende Satılması ile Depolanması Hakkındaki Yönetmeliğin “Bayi veya Toptancı İzin Belgesi Alabilecekler ve Sınav başlıklı” 6. maddesinin 1. fıkrasındaki Ziraat Mühendisliği dışındaki diğer meslek disiplinlerinin sınava girebilmelerinin toplum ve çevre sağlığı, kamu vicdanı, meslek etiği ve aydın namusu adına yönetmelikten kaldırılmasının bir zorunluluk olduğunu tekrar dile getirmek istiyoruz.

Bu sınava yönelik göstermelik önlemler değil, kalıcı çözümler için meslektaşlarımız dışındaki diğer meslek disiplinlerinin sınava kabulü ve sınavla dahi olsa ilaç bayisi olmamasına yönelik yönetmelik değişikliği son derece elzemdir. Yönetmelik değişikliğinde bir diğer olmazsa olmaz ise, meslektaşlarımızın sınava girme zorunluğunun kaldırılmasıdır.

Tarım ve Orman Bakanlığının verilerine göre; ülkemizde 2024 yılı itibari ile aktif şekilde bitki koruma ürünlerinin satışını yapmakta olan 8000’e yakın bayi vardır. Bu sayı her yıl artmakta ve bir “bayi enflasyonu”na sebebiyet vermektedir. BKÜ sınavına giren kişi sayısında da yıllardan beri süregelen artış dikkat çekicidir. Bu konuda ODA olarak plansız ve programsız açılan Ziraat Fakülteleri noktasında Bakanlığı ve YÖK’ü yıllardır uyarmaktayız. Artan ziraat fakültelerinin sayısıyla birlikte süreci yönetemeyen siyasi iktidarın kamuya yapılan yetersiz ziraat mühendisi atamaları ve yanlış tarım politikaları nedeniyle özel sektördeki iş imkanlarının azalmasına yol açan uygulamaları, fakültelerden mezun olan meslektaşlarımızın bir umutla bayilik sınavına girmeyi ve bu belgeyi alarak kendi bayisinde ticaret yapmayı bir zorunluluk haline getirip dayatmaktadır. Bu nedenle sorunun kaynağı sadece bu sınavla ilişkili değil, yıllardır uygulanan yanlış politikaların ve uygulamaların bir sonucudur.

ODA olarak, bu temel saptama ve taleplerimiz yanı sıra, bu süreçte son sınava yönelik olarak şunları gündeme getirmek istiyoruz.

Geçmiş yıllardaki itirazlarımızdan bir tanesi, 2008-2020 yılları arasında sınavın tek il merkezi baz alınarak gerçekleştirilmesine yöneliktir. ODA’mızın yoğun itirazlarının dikkate alınması sonucu sınav 2020 yılında 3 ilde, 2022 yılında ise farklı bölgelerde toplam 7 il merkezinde gerçekleştirilmiştir. Bu yıl ANKÜSEM yerine sınavın ÖSYM tarafından yapılmasına karar verilerek sınav sistemi değiştirilmiş ve her şey tekrar en başa dönmüştür. 24.11.2024 tarihinde sadece Ankara merkezli yapılan sınavda, yaşanan yoğun hava muhalefeti sebebiyle sınava girecek meslektaşlarımızın yaşadığı mağduriyet sonucunda bir kez daha üzülerek itirazlarımızın ne kadar haklı olduğunu görüyoruz. Türkiye’nin birçok yerinden meslektaşımız yaşanan yoğun kar yağışı, sis ve tipi gibi hava olaylarından dolayı mücbir nedenlerle sınava yetişemedikleri ve hatta Ankara’ya bile ulaşamadıkları ile ilgili olarak ODA’mıza mağduriyet dilekçeleri göndermektedir. Bu süreçte ÖSYM’nin 20.000’e yakın sınav başvurusunun olduğu bir sınavı kış şartlarını göze almaksızın tek bir ilde yapmaya çalışma basiretsizliğinden kaynaklı olarak aylardır sınava hazırlanan ve sınav için sınav ücreti, yol masrafı ve konaklama masrafı yaparak maddi ve manevi anlamda mağduriyete uğrayan meslektaşlarımız için sınavı hazırlayan Tarım ve Orman Bakanlığı ilgili birimi ve ÖSYM’nin sınava başvuru ücretini yatıran ancak hava şartlarından dolayı sınava girememiş olan meslektaşlarımız için yeni bir düzenleme yapması bir gerekliliktir. ODA olarak; konunun yeniden değerlendirilerek son sınavın iptalini ve duyuruya çıkıldığı için hak kayıpların giderilmesi amacıyla uygun bir takvimle yenilenmesini talep ediyoruz.

Yıllardır gündemde olan yanlış politikalar beraberinde hatalı yönetmelikler ve uygulamaları da getirmektedir. Bitki koruma ürünleri bayilik ve toptancılık sınavı konu dağılımı incelendiğinde; Tarım ve Orman Bakanlığının bitki koruma alanında çıkardığı mevzuatlar, bitki hastalıkları, bitki zararlıları ve mücadele metotları ile tarım ürünlerindeki bitki koruma ürünlerinin etkileri gibi konuların yer aldığı 50 soru olduğu göze çarpmaktadır. Ziraat mühendisleri dışında sınava girme hakkı verilen diğer meslek dallarının mevzuatlarında, yönetmelik ve tebliğlerinde hiçbir şekilde bitki sağlığı, bitkisel zararlılar, bitkisel hastalıklardan bahsedilmemektedir. Tarım ve Orman Bakanlığına ve kamuoyuna soruyoruz; Eczacı, Kimya Mühendisi, Kimyager, Orman Mühendisi, Orman Endüstri Mühendisi, bitki sağlığı ile ilgili dersleri alarak mezun olmuş Teknikerleri, BKÜ Toptancı ve Bayilik sınavına girecek yeterlilikte görüp sınava girmelerine hak vermek, bu alanda 4 yıl boyunca lisans dersleri almış, uzmanlığını ve liyakatini bu alana yöneltmiş Ziraat Mühendislerinin haklarını gasp etmenin yanında, yanlış kullanıldığında zehir olan tarım ilaçları gibi özel uzmanlık ve akademik bilgi gerektiren bir konuda toplum ve çevre sağlığını tehlikeye atmak değil midir? ODA olarak; konunun yeniden değerlendirilerek son sınavın iptalini ve yeni yönetmelik değişikliği sonrası alanın yeniden düzenlenmesini talep ediyoruz.

Ayrıca, Bakanlık tarafından önceki yıllarda yapılan sınavların soru kitapçıkları kısa sürede kamuoyuna açıklanmakta idi. Geçmiş yıllarda ODA’mızın Bakanlık ile yazışmaları sonucu itirazımız üzerine iptal edilen sorular sonrası sınav sonuçları açıklanmıştı. 24.11.2024 tarihinde yapılan sınavda meslektaşlarımızın sıkça dile getirdiği hatalar ve usulsüzlüklerle ilgili olarak ÖSYM sınav kitapçığını derhal açıklamalıdır. ODA’mız; soruların tamamının açıklanmasından sonra yapılacak değerlendirmeler kapsamında gerekli mercilere itiraz süreci başlatacak ve bu konuda da kamuoyu bilgilendirilecektir.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası; üyelerimiz ve meslektaşlarımızın mağduriyetleri giderilene kadar bu konudaki mücadelesini kararlılıkla sürdürmeye devam edecektir.

Kamuoyuna duyurulur.

TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU