TMMOB ANKARA İKK: SARAÇOĞLU MAHALLESİNDE RANTA VE TALANA KARŞI MÜCADELEMİZİ BÜYÜTÜYORUZ!

SARAÇOĞLU MAHALLESİNDE RANTA VE TALANA KARŞI MÜCADELEMİZİ BÜYÜTÜYORUZ!

Yenişehrin Özgün Değerleri ile Korunması ve Yaşatılması için Mücadelemizi Büyütüyoruz!

Ankara’da pandemi̇ dönemini̇ fırsata çevirerek, kentin kalbi olan, Yenişehrin merkezinde gerçekleştirilen kamu yararına aykırı tüm uygulamaların takipçisi̇ olduğumuzu belirttiğimiz üzere (1), Güvenpark ve Saraçoğlu için ilgili yerel yönetimlerle iletişime geçilmiş ve Saraçoğlu mahallesinin özgün biçimiyle korunmasını tehdit eden Koruma Bölge Kurulu kararlarına Türk Mühendis ve Mimarlar Odası Birliği Ankara İl Koordinasyon Kurulumuz tarafından dava açılmıştır.

Günümüzde, Ankara’nın odak noktası olan Güvenpark’ın özgün biçimiyle korunmasını risk altına sokabilecek ve muğlak ifadeler taşıyan, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan Güvenpark Koruma Amaçlı İmar Planı iptal edilmiş olmasına rağmen, Güvenpark’ta hukuksuz bir şekilde halen Keçiören Metrosu inşaat çalışmaları devam etmektedir.

Cumhuriyet’in ilk toplu konut alanı olan Saraçoğlu Mahallesinin özgün bir biçimde korunması ve yaşatılması için ise 2013 yılından itibaren hukuksal mücadele devam etmektedir. Saraçoğlu mahallesinin “riskli alan” ilan edilmesi, konutların koruma grubunun düşürülmesi, zorla tahliye kararının alınması, taşınmazların satılmasının öngörülmesi, arsa satışı karşılığı gelir paylaşımının ihale edilmesi ve Saraçoğlu’nun korunmasını risk altına sokan 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ilgili meslek odalarının açtığı davalar sonucunda iptal edilmiştir. Ancak Saraçoğlu için Ankara I nolu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararları ile iptal edilen planlara benzer biçimde, alanda inşa çalışmalarının yürütülmesinin önü açılmıştır.

Başkentin kalbi olan Güvenpark ve Saraçoğlu’nda, merkezi hükümet kurumları tarafından yürütülen hukuksuz ve tahribata yol açan inşa çalışmalarına karşın 2020 yılı Mayıs ayı içerisinde Çankaya Belediyesi ve Ankara Büyükşehir Belediyesi ile Ankara İl Koordinasyon Kurulu olarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerimizde yerel yönetimlerin, tüm Ankara ve Ankaralılar için ve hatta ülke çapında kültürel öneme sahip olan Güvenpark ve Saraçoğlu’nda tahribata yol açacak kararlara, uygulamalara ve hukuksuz inşa çalışmalarına karşı bilimin, şehircilik ilkelerinin ve kamu yararının yanında yer almaları konusunda taleplerimiz aktarılmıştır.

TMMOB Ankara İKK olarak, Saraçoğlu için Ankara I nolu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu 27.02.2020 tarih ve 7298 sayılı kararı, 05.03.2020 tarih ve 7314 sayılı kararı, 12.03.2020 tarih 7329 sayılı kararı, 19.03.2020 tarih ve 7346 sayılı kararlarına, toplumun esenliğini ve kuşaklar ötesi ortak yararları korumak amacıyla dava açılmıştır:

• Saraçoğlu Mahallesi 14.04.1979 tarihli Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu kararı ile 1. Derece Kentsel Sit Alanı olarak tescil edilmiştir. Kumrular Sokak’taki çınar ve kestane ağaçları ise aynı kurulun 08.06.1979 tarihli kararı ile tescil altına alınmıştır. Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 02.03.1993 tarihli kararı ile de mahalledeki tüm yapıların tescil kaydı yenilenmiştir. Ayrıca, mahalledeki yapılar “1. Grup Yapılar” niteliğinde tescillidir. Saraçoğlu Mahallesi sahip olduğu yoğun yeşil doku ile Ankara kent merkezinin yeşil alan ihtiyacını karşılayacak niteliğe sahiptir. Alanın sahip olduğu doğal değerler farklı zamanlarda kayıtlara geçirilerek koruma altına alınmıştır. Mülga Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başkanlığı’nın 1979 tarihinde verdiği karar ile Kumrular Sokağının her iki tarafında bulunan ağaçların ve Mülga Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 1993 yılında aldığı karar ile de 93, 94, 95. Caddeler ile Yayhagalip Caddesi ve Necatibey Caddesi üzerinde bulunan çeşitli türdeki ağaçlar anıt ağaç olarak tescil edilmiştir. Mahallede bulunan toplam 210 ağaç tescillenerek koruma altına alınmıştır.
• Kurul kararlarında referans olarak gösterilen 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı belgelerinde “alanın kent merkezi içinde atıl ve işlevsiz kalmış olması” durumu yeni bir planlama müdahalesini gerekli göstermek için kullanılmaktadır. Ancak kamu idarelerinin bilinçli ve sistematik tutumu, Ankara kenti bütününde kültürel öneme sahip olan ve kaliteli yaşam olanakları sunan Saraçoğlu’nun niteliksizleşmesine yol açmıştır. Bu bilinçli saldırılar sonucunda öncelikle koruma amaçlı imar planları, akabinde imar uygulaması ve inşaa faaliyetler başlamış, sonrasında ise davamıza konu olan kurul kararları onaylanmıştır.
• Kamu eli ile kurulduğu günden bu yana 70 yılı aşkın süredir korunması sağlanan Saraçoğlu Mahallesi, davamıza konu olan 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 102 (k) maddesi uyarınca 04.03.2020 tarih ve 56871 sayılı Bakanlık Makamı olur’u ile onaylanan Ankara İli, Çankaya İlçesi, Namık Kemal Mahallesi ve Yenişehir sınırları içerisinde kalan muhtelif parsellerin olduğu alanda “Saraçoğlu Kentsel Sit Alanı ve Etkileşim Geçiş Sahası” 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planına ve 3194 sayılı İmar Kanunun 18. Maddesi hükümlerince hazırlanan İmar Uygulamasın işlemleri aracılığıyla ucu belirsiz bir mekânsal dönüşüme konu edilmektedir. Bu işlemlerin tarihi, kültürel, anı, belge, mimari, doğal ve kentsel değerlerini günümüze dek korumuş olan Saraçoğlu Mahallesini özel mülkiyete konu etmektedir. Bu durum, kamu yararına, şehircilik ve koruma ilke ve esaslarına aykırıdır.
• Davamıza konu olan kurul kararlarında ise alanda aynen korunacak olarak belirlenen 5 adet tescilli yapının olduğu, bu yapılar dışındaki diğer tüm tescilli yapıların statik durumunun ilgili idareler tarafından uygun görülmesi koşuluyla uygulamasının yapılabileceği açıkça belirtilmiştir. Koruma Kurul Kararlarında, restorasyon projelerinin KAİP plan notlarına uygun olarak hazırlandığı belirtilerek ilave yapılaşma çalışmalarının tamamen önü açılmaktadır.
• “…tescilli yapılar ile birlikte tasarlanan ek yapılarda ise binalar arası bağlantıyı sağlayan geçiş yapıları için yapı yaklaşma mesafeleri şartı aranmaz” denilerek “ek yapı” ve “geçiş yapıları” tanımsız bırakılmış; tescilli yapılarla birleştirildiği müddetçe her türlü yapının inşasını mümkün kılabilen; tescilli yapılar arası bağlantıyı sağladığı müddetçe yapı yaklaşma mesafeleri önemsenmeden bütün parselde ek yapı yada geçiş yapısı adı altında her türlü yapının inşasının önünü açan; bu yapılarla ilgili herhangi bir yapılaşma koşulu belirtmeyen belirsiz tanımlamalar yaratılmıştır.
• Alan içinde 124 adet daireden oluşan konut alanı, butik, ofis, kafe ve restoranlardan oluşan ticari fonksiyonlar için toplam 60.964 m² alan, karma kullanım fonksiyonu önerilen Konut-Ticaret-Turizm alanları, 160 odalı konaklama tesisi, 5.319 m² inşaat alanına sahip 18 derslikli eğitim tesisi planlanmıştır. Ayrıca alanın yaklaşık 40.000 m²si yollara ayrılmıştır. Konut-turizm-ticaret kullanımı tanımlanmış alanlarda inşaat alanı 5.000 m²’ye kadar kütüphane, sergi salonu, müze, sinema ve tiyatro, gösteri sanatları merkezi, kültürel tesis yapıları, semt konakları vb. gibi ilave yapılar yapılabileceği belirtilmiştir. Yıllarca konut kullanımında olan ve 1. grup taşınmaz kültür varlığı olarak korunması gereken bu yapıların turizm ve ticaret binalarına dönüşümünde koruma ilkelerine uygun olarak korunmasının söz konusu olamayacağı açıktır.

• Kurul kararında yer alan harita kapsamında, Dip Sokak’ın bulunduğu bölgede yer alan yapıların arasında yeraltı otoparkının yapılacağı net bir şekilde gösterilmektedir. 1.680 araçlık otopark yeri planlandığı belirtilerek, planlama alanının çok büyük bir kısmını kaplayan konut-turizm-ticaret alanı kullanımı önerilmiş olan alanın altının yeraltı otoparkı olması öngörülmüştür. Kent merkezindeki trafik yoğunluğunu ve bireysel araç kullanımını arttıracağı kesin olan, herhangi bir trafik etüdüne dayanmayan bu plan öngörüsü yalnızca Saraçoğlu Mahallesi ve çevresini değil tüm kent merkezindeki trafik akışını tehdit eder niteliktedir. Dünya çapında kent merkezlerinde yoğun bir biçimde uygulanan trafik sakinleştirme ve yaya mekanları yaratma politikalarının aksine gelişen plan öngörüleri çağdaş ulaşım planlaması anlayışlarıyla çelişmekte, yeni sorunlar yaratmaya neden olacaktır.

• Jansen Planı’ndan gelen tasarım ilkeleri ve üst ölçekli plan olan 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı kapsamında Güvenpark ile Hükümet Kartiyesi ve Saraçoğlu Mahallesi’nin planlama süreçlerinde bir bütün olarak ele alınması gerektiği Ankara 7. İdare Mahkemesinde görülen 2019/1256E. ve Ankara 6. İdare Mahkemesinde 2018/860 esas sayıyla görülen davaya konu planın iptal gerekçeleriyle tarafından da onanmıştır. Saraçoğlu Mahallesinde, Güvenpark, Hükümet Kartiyesi ve Kızılay Kent merkezine ilişkin bütüncül planlama çalışması gerçekleştirilmeden parçacıl planlar dayanak gösterilerek restorasyon projesinin onaylanması ve uygulama aşamasına geçilmesi yaklaşımı hatalıdır.

Ankara kentini Ankara’da yaşayan bizler için önemli olduğu kadar, tüm ülke için tarihsel ve kültürel öneme sahip, Ankara’nın merkezinin özgün değerleriyle korunması ve yaşatılması için kuşaklar ötesi kamu yararını savunduğumuzu ve mücadelemizi sürdürdüğümüzü kamuoyuna saygıyla duyururuz. Kamuoyuna kapalı ve şeffaf olmayan biçimde yürütülen, teknik, bilimsel, şehircilik ilkelerine ve kamu yararın aykırı olan tüm uygulamaların karşısında olduğumuzu vurgular, ilgili yerel yönetimleri ve tüm bileşenleri kamu yararı adına, topluma hizmet etmek için mücadeleye yeniden çağırıyoruz.

TMMOB Ankara İl Koordinasyon Kurulu

1. https://www.tmmob.org.tr/icerik/tmmob-ankara-ikk-ankarada-pandemi-donemini-firsata-cevirerek-gerceklestirilen-kamu-yararina?fbclid=IwAR03NGYxYIYTJFn1PmjT78CEU9dK3Vtdjwrgxe8jA9HHiFxHqZwPp5shbRQ