ZMO: BAKANLIKTAN ŞOK KARAR!: 2-4 YAŞ ÇOCUKLAR DA TAKVİYE EDİCİ GIDA KULLANABİLECEK!

 BAKANLIKTAN ŞOK KARAR!

2-4 YAŞ ÇOCUKLAR DA TAKVİYE EDİCİ GIDA KULLANABİLECEK!

 

Takviye edici gıdalar; toplumumuzun sosyokültürel yapısı, farklı meslek gruplarının yazılı-görsel basında yer alan önerileri ve aktarlar dahil her yerden kolaylıkla temin edilebilmesi nedeniyle kullanımı her geçen gün artan ürünlerdir.

Tüketicide hastalığı önleyici ve tedavi edici etkisinin olduğuna dair yaygın bir kanaat oluşması nedeniyle bu ürünlerin bilinçsizce kullanımı pek çok sağlık sorununa neden olmakta, hatta ölümler yaşanmaktadır. Ülkemizde takviye edici gıdalar ile ilgili düzenlemeler 2 Mayıs 2013 tarihli Resmi Gazete`de yayımlanan "Takviye Edici Gıdaların İthalatı, Üretimi, İşlenmesi Ve Piyasaya Arzına İlişkin Yönetmelik" ile belirlenmiştir.

Söz konusu yönetmelikte tüketici sağlığını güvence altına alacak düzenlemeler yapılması beklenirken, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 21 Kasım 2015 tarihli Resmi Gazete`de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile tüketici sağlığını ciddi anlamda etkileyecek ve takviye edici gıdanın üretimi, ithalatı ve ticaretini yapanların faaliyetlerini kolaylaştıracak değişiklikler yapılmıştır.

Yapılan yönetmelik değişikliği ile aralarında konusunda uzman bilim insanlarının da bulunduğu Takviye Edici Gıdalar Komisyonun "Herhangi bir ürünün takviye edici gıda olup olmadığının kararını vermek ve risk değerlendirmesini yaparak değerlendirme sonucunu Bakanlığa sunmak" şeklindeki öncelikli görevi daraltılarak, işlevsiz bir hale getirilmiş; "Takviye Edici Gıdalarda Kullanılan ve Limitleri Belirlenmemiş Vitaminler, Mineraller ve Bunların Dışında Besleyici veya Fizyolojik Etkileri Bulunan Maddeler İle İlgili Değerlendirme Yapmak ve Değerlendirme Sonucunu Bakanlığa sunmak" şeklinde değiştirilmiştir.  

Komisyonun görevleri arasına "2-4 Yaş Grubu Çocuklara Yönelik Takviye Edici Gıdaların Onay Başvuruları İle İlgili Değerlendirme Yapmak ve Değerlendirme Sonucunu Bakanlığa sunmak" şeklinde bir ekleme yapılarak, 2-4 yaş çocukların takviye edici gıda kullanmalarının önü açılmıştır. 

Ayrıca takviye edici gıdaların ithalatı esnasında üretici firmalardan istenen belgeler de azaltılmış, en önemlisi de analiz raporunun istenmesi gerekliliği ortadan kaldırılmıştır. Gıda işletmecilerine, kullanımına kısıtlama getirilen takviye edici gıda bileşenleri konusunda belirlenen limitlere uyum sağlamaları için 2 yıl süre verilmiştir. Bu hüküm sağlık açısından ciddi tehlikeler barındırmaktadır. Riskli ve insan sağlığını olumsuz etkileyecek bir bileşen için, iki yıllık bir sürede uyum sağlanması imkanı verilmesi, piyasada olan ürünleri tüketici kullanmaya devam edecek anlamına gelmektedir. Bu durumda, meydana gelebilecek olumsuzlukların sorumluluğunu kim üstlenecektir?

Sonuç olarak, yönetmelik değişikliği hem üretici, hem de ithalatçı açısından takviye edici gıdaların onay işlemlerini kolaylaştırmıştır. Bu ürünlere ilişkin bilimsel karar verme yaklaşımı ise terk edilmiştir.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası olarak yeni yönetmeliğin yaratabileceği riskler ile ilgili endişelerimizi kamuoyu ile paylaşırken, takviye edici gıdalar alanındaki eksikliklerin acilen giderilip, tüketici sağlığının güvence altına alınması gerektiğinin bir kez daha altını çiziyoruz. Bu kapsamda yapılması gerekenleri kamuoyu ile paylaşıyoruz:

·Takviye edici gıdaların gerçek besinlerin yerini tutmayacağı bilinmeli, uzman tavsiyesi olmadığı sürece, sağlığa faydalı olduğu düşünülerek takviye edici gıdalar kullanılmamalıdır.

·2-4 yaş çocuklara yönelik takviye edici gıdalara izin verilmemeli, daha büyük çocuklar için de mutlaka katkısız üretim tercih edilmelidir.

·Takviye edici gıdaların üretimi ve ithalatı aşamasında mutlaka risk değerlendirilmesi yapılmalı ve klinik çalışmalar sonrası ürünün güvenilirliğini gösteren analiz raporları istenmelidir.

·Takviye Edici Gıdalar Komisyonu`nda tüketici örgütleri, Türk Tabipler Birliği ve TMMOB`ye bağlı ilgili odalardan temsilciler de yer almalıdır. Komisyonun bilimsel çalışmalar ışığında şeffaf ve tarafsız çalışması sağlanmalı ve karar verme yetkisi artırılmalıdır.

·Yazılı ve görsel basında, takviye edici gıdaların her türlü hastalığı önleme ve iyileştirici etkisinin olduğuna dair haberlere son verilmeli ve tüketicinin doğru bilgilendirilmesi sağlanmalıdır.

·Takviye edici gıdaların bileşiminde yer alan maddelerin etkileşimleri ile ilgili risk değerlendirmesi, üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla işbirliği içinde yapılmalı; insan sağlığına etkileri tespit edilmeli ve bu değerlendirmeden sonra onay verilmelidir.

Takviye edici gıdalar Bakanlıkça izin verilen, belirli standartlara sahip uygun yerlerde ve bu konuda eğitim almış kişilerce satılmalıdır.

·Takviye edici gıdaların denetimi, üretimi, ön başvuru ve ithalatı aşamalarında Bakanlık ve taşra teşkilatının daha koordineli ve etkin çalışması sağlanmalı, denetimler artırılmalıdır.

Saygılarımızla

 

Özden GÜNGÖR
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu Başkanı