MADENMO: UCUZ ÖLÜMLER ÜLKESİNDE KADIN OLMAK

Açıklama şöyle:

25 Kasım'da, “Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü”nde, bir kez daha haykırıyoruz: Bu bir mücadele günüdür! Bu, sadece bir gün değil, her gün katledilen, şiddet gören, eşitsizliğe mahkûm edilen kadınların ve LGBTİQ+ bireylerin sesi olma günüdür. Bugün, yaşam hakkımız, eşitliğimiz, özgürlüğümüz ve onurumuz için sokaklardayız; hayatın her alanındayız.

Kadına yönelik şiddet; fiziksel, psikolojik, ekonomik, dijital ve toplumsal biçimlerde ortaya çıkan, faillerin erkek egemen zihniyetle beslendiği, korunduğu ve süreklileşmiş bir insan hakkı ihlalidir. Veriler, şiddetin hem yaygınlaştığını hem de sıradanlaştırıldığını göstermektedir: Son dört yılda kadın cinayetleri %38,6 artmış; 2024 yılında 452 kadın katledilmiştir. Sadece Ekim 2025’te 19 kadın öldürülmüş, 22 kadın ise şüpheli şekilde yaşamını yitirmiştir.

Bu tablo, karşı karşıya olduğumuzun yalnızca bireysel vakalar değil, sistematik bir şiddet düzeni olduğunu ortaya koyuyor. Anıt Sayaç verilerine göre 2025 yılının ilk 11 ayında 407 kadın canice öldürülmüştür. Hiçbirimiz o sayaçta bir rakamdan ibaret değiliz. Yaşam hakkımızı savunmak, yok sayılan hayatlarımızı görünür kılmak ve bu düzeni değiştirmek için buradayız. Mücadelemizi, hiçbir kadının öldürülmediği güne kadar kararlılıkla sürdüreceğiz.

Kadına yönelik şiddet yalnızca evde ya da sokakta değil; işyerlerinde de sürmektedir. ILO verileri kadınların iş yaşamında sistematik eşitsizliğe maruz kaldığını açıkça ortaya koyuyor. Kadınların güvenceli ve eşit çalışma koşullarına ulaşabilmesi için Türkiye’nin ILO’nun 190 sayılı “İşyerinde Şiddet ve Taciz Sözleşmesi”ni onaylaması şarttır. Eşit işe eşit ücret, kreş hakkı, sendikal örgütlenme ve toplumsal cinsiyet temelli ücret farkının kaldırılması bir lütuf değil, temel insan hakkıdır; devletin asli sorumluluğudur.

Bu nedenle, iş cinayetlerine baktığımızda kadın ve çocuk işçilerin ölümcül risklere neden çok daha fazla maruz kaldığını net biçimde görüyoruz. “Aile yılı” ilan edilen 2025’te, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’ne göre yalnızca Ekim ayında 169, yılın ilk on ayında ise en az 1737 işçi hayatını kaybetmiştir. Güvencesiz, kayıt dışı ve ayrımcı çalışma koşulları kadın ve çocuk işçileri en kırılgan ve en tehlikeli alanlara itmektedir. Oysa çocuklar okulda olmalı; kadınlar ise istihdamdan dışlanıp en güvencesiz işlere mahkûm edilmemelidir. Emek sömürüsünün derinleştiği bu düzende insanlar açlığa ve ölüme mahkûm edilmemelidir.

Tüm bu tablo, sosyal politikaların yetersizliğinin hayatlarımızı nasıl doğrudan tehdit ettiğini de gösteriyor. Mevcut siyasi iktidar, her çocuğun en temel hakkı olan ücretsiz ve sağlıklı bir öğün yemeği dahi sağlamamakta; okuldaki 14 milyon öğrenci için bütçenin yalnızca %1,5’ini dahi ayırmamaktadır. Dilovası’nda ihmaller zinciriyle yaşanan patlamada 2’si çocuk, 6 kadın işçinin hayatını kaybetmesi; nefret cinayetlerine kurban giden LGBTİQ+ bireylerin kayıpları; otelde, restoranda, işyerlerinde, evlerde ve sokakta yaşanan tüm ölümler; kapitalist sömürü düzeninin ağır sonuçlarıdır.

Bütün bu ağır tabloya ek olarak, temel haklarımızı daha da daraltan, “aile” ve “genel ahlak” söylemleri üzerinden hazırlanan 11. Yargı Paketi, kadınların, çocukların ve LGBTİQ+ bireylerin eşit, özgür ve güvenli yaşam hakkını tehdit etmektedir. Medeni Kanun’un ve eşit miras hakkının Diyanet eliyle tartışmaya açılması; kadınları toplumsal yaşamdan uzaklaştırmayı, kazanılmış haklarımızı elimizden almayı ve bizleri erkek egemen düzene itaat etmeye zorlamayı amaçlayan uzun süreli politikaların devamıdır.

Tam da bu nedenle, haklarımızı büyütmekten, yaşamlarımızı savunmaktan ve eşit bir gelecek için mücadeleyi örgütlemekten geri durmuyoruz:

Bir kişi daha eksilmeyeceğiz! Kadın cinayetleri politiktir!
Adil, eşit, özgür ve korkusuz yaşamak istiyoruz.
Susmuyoruz, korkmuyoruz, itaat etmiyoruz.

Yaşasın Madenci Kadınların Dayanışması! Yaşasın Kadınların Hak Mücadelesi!

TMMOB Maden Mühendisleri Odası Kadın Çalışma Grubu