TMMOB DİYARBAKIR İKK: DİYARBAKIR ÇINAR,MARDİN MAZIDAĞI İLÇE YANGINLARININ DEĞERLENDİRME VE TEKNİK ÖN İNCELEME RAPORU

20.06.2024 tarihi gece saatlerinde Diyarbakır Çınar ilçesine bağlı; Ağaçsever, Yazçiçeği, Köksalan Kırsal mahalleleri ve Mardin Mazıdağı ilçesine bağlı Yücebağ, Şenyuva, Yetkinler kırsal mahallelerinde çıkan yangın sonucu TMMOB Amed İl Koordinasyon Kuruluna bağlı odalar olarak 21.06.2024 tarihinde köylere gidilerek yapılan çalışmada, Tarımsal arazi, Orman alanı ve Mera sahaları dâhil yaklaşık 55.000 dekarlık arazinin yangından etkilendiği tespit edilmiştir.

Tarımsal faaliyet olarak bu yerleşim alanlarında Hayvan yetiştiriciliği ile birlikte Buğday, Arpa, Pamuk, Mısır, Nohut, Mercimek, Soğan, Üzüm, Antepfıstığı, Şekerpancarı ve Badem, Ceviz, Zeytin yetiştiriciliği yapıldığı görülmüştür. Yapılan tespitler içerisinde yangının bir Anız yangını olmadığı, Bölgemizde anız yangınları Hububat Bitkilerinden Buğday, Arpa ve Mercimek hasat edildikten sonra Ağustos-Eylül aylarında yapıldığı bilinmektedir. Ancak yapılan incelemede Bölgede Hasat sezonu bitmediği arazilerin çoğunda hasat yapılmadığı yanmış Buğday ve Arpa başaklarının arazilerin kaplamlarında somut olarak  görülmektedir. Hasadın yapıldığı Sulu Tarımsal arazilerde ise Yağmurlama borularının kaldırılmadığı, Alet ve Ekipmanların yangından zarar gördüğü bazı arazilerde sulama sistemlerinin bir bütün olarak yandığı dolaysıyla yangının anız yangınından kaynaklanmadığı inceleme esnasında gözlemlenmiştir. Yangından zarar gören Mera sahalarının ve Ormanlık alanlarda yoğun olarak otlakların yandığı ağaçların büyük kısmının zarar gördüğü, yanmış yabanıl hayvanların gözlemlendiği, Flora ve Faunanın zarar gördüğü tespiti yapılmıştır. Ayrıca Mısır, Şekerpancarı ve Pamuk ekili olan arazilerde yangının parsel kenarlarındaki bitkilerin zarar gördüğü geri kalan kısmında ise Alt ve Üst Yaprakların Kül ile kaplandığı gözlemlenmiştir.

	Köy	Ekili Alan/da	Parsel Alanı/da
1	AĞAÇSEVER	9227	13270
2	YAZÇİÇEĞİ	7280	7930
3	KÖKSALAN	3515	6050
4	YÜCEBAĞ	1327	1727
5	ŞENYUVA	8615	11770
6	YETKİNLER	1584	1668

Ayrıca yaşanan yangın ile ilgili olarak yangının ilk çıkış yerinde  Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş ekip müdahaleleri görülmüştür. Müdahale sonrası elektrik hatlarıyla ilgili yapılan incelemeler sonucunda bir takım tespitler yapılmıştır.

1- Yangının çıktığı yerin ekili olduğu anızın olmadığı görülmüştür.

2- İletim hatlarında birçok noktada eklerin ve liflenmelerin olduğu tespit edilmiştir.

3- Direkteki OG sigortalarının yerinde olmadığı, bunun yerine iletkenlerle bypass edildiği ve bu bağlantıların gevşeklikten dolayı arka sebebiyet verebileceği tespiti yapılmıştır.

4- Birçok direkte kırık izolatörlerin olduğu bu durumun atlamalara sebebiyet verebileceği teknik açıdan bir veridir.

5- OG hatlarda ekili tarım alanlarında ağaç direkleri mevcudiyeti görüldü. Bu ağaç direklerin kullanılması uygun görülmemektedir.

6- Hatların geçtiği güzergahlarda direklerin etrafında yangına karşı bir önlem alınmadığı gözlemlenmiştir. (Direk diplerindeki otların mevcudiyeti vs.)

7- Direk diplerinde süs betonu olmadığı, otların direk dibinde biçilmediği tespiti yapılmıştır.

8-OG (orta gerilim) hatlarının dibindeki ağaçların atlamaya sebebiyet verebileceği gözlemlenmiştir.

9- İzolatörlerdeki gevşek ve sıkı bağların tekniğine uygun yapılmadığı gözlemlenmiştir.

10- Şebekelerin bakım onarımı yapılmadığı teknik işletme sorumluluğu hizmetlerden yararlanılmadığı gözlemlenmiştir.

11- Parafudr olmayışı aşırı gerilimlerin oluşmasına dolayısıyla ark oluşumuna sebebiyet vermektedir. (Hat başlarında hat sonlarında ve Trafo girişlerinde mutlaka parafudr kullanılmalıdır.

Tüm bu yapılan tespitler ışığında ; yangın sebebinin anızlardan kaynaklı olmadığı, elektrik hat ve direklerinin bakımsız ve tehlikeli olduğu, iletim hatlarındaki bakımsızlık, direklerin etrafında yangına karşı önlemlerin alınmaması, aşırı gerilimden kaynaklı ark oluşum yoğunlukları, yine ayrıca ilgili kurumun hemen yangının çıktığı günün ertesinde direkleri değiştirme ve onarımının yapılması ile delilleri karartma gibi gözlemlerden kaynaklı, oluşan yangının elektrik hatlarından kaynaklı olabileceği tespitleri yapılmıştır.

TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu