DOSTLARI ANLATIYOR: TEOMAN ÖZTÜRK

TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz'ın yaptığı açılış konuşması ve kolaylaştırıcılığı ile gerçekleştirilen söyleşide Teoman Öztürk'ün kızı Elif Öztürk; TMMOB Yönetim Kurulu Eski Başkanları Yavuz Önen, Kaya Güvenç, Mehmet Soğancı, Bülent Tanık; dostları ve yol arkadaşlarından Oğuz Türkyılmaz, Ali Açan, Arif Merdol, Nedim Bülent Damar, Hasan Aksungur, Güven Birkan, Hüseyin Yeşil, Hikmet Tümer, İsmet Rıza Çebi, Mehmet Önder Küçükkaragöz, Metin Tütün, Murat Gültekingil, Murat Gümrükçüoğlu, Mustafa Güzel, Mustafa Erdemli, Orhan Örücü, Selçuk Esen, Tayfun Mater ve Uğur Ayken söz aldılar. 

Anma Etkinliğinde TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz'ın yaptığı konuşma ise şöyle:

Teoman Öztürk’ün Değerli Dostları, Değerli Arkadaşlar,

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği adına hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. TMMOB’nin ilerici, yurtsever, toplumcu değerlerinin yaratılmasında büyük payı olan, ismi TMMOB tarihi ile özdeşleşen Teoman Öztürk’ü anmak için bir aradayız.

Teoman Abi’nin ölümünün üzerinden 27 yıl geçti, TMMOB başkanlığını bırakmasının üzerinden ise tam 41 yıl geçti. Aradan geçen bunca zamana rağmen Teoman Abi’nin ne bizlerin kişisel hayatları değerler eksildi, ne de TMMOB’nin örgütsel hayatında bıraktığı izler ortadan kalktı.

Aradan geçen bunca zamanda değişen yegane şey, ona olan özlemimizin her geçen süre daha da büyümesi oldu.

Sevgili Arkadaşlar,

Pek çoğunuz Teoman Öztürk’ü çok yakından tanıyorsunuz. Ama ben hem kayıtlara geçmesi açısından, hem de yayını takip eden genç meslektaşlarımız için Teoman Öztürk’ün hayatının önemli anlarını kısaca hatırlatmak isterim.

Teoman Öztürk 1940 yılında Kars’ta doğan Teoman Öztürk, ilköğretim müfettişi olan babasının işi nedeniyle ilkokuldan üniversiteye kadar nerdeyse hemen her yıl farklı bir ilde öğrenim görüyor.

1958 yılında girdiği İTÜ Mimarlık Fakültesinden 1963 yılında mezun oluyor ve aynı yıl Mimarlar Odasına üye oluyor.

1970’li yılların başına kadar İstanbul, Artvin ve Ankara’da şantiyelerde ve bürolarda çalışıyor.

Bildiğiniz gibi 1970’li yılların başından itibaren ilerici, devrimci, yurtsever mühendis, mimar ve şehir plancıları şubelerden başlayarak TMMOB örgütlülükleri içerisinde aktif olarak görev almaya başlıyorlar.

1960’lı yılların ikinci yarısından itibaren yükselen öğrenci hareketi içinde yetişen ilerici-devrimci mühendis ve mimarların Oda yönetimlerine gelmesi TMMOB’nin kaderi açısından dönüm noktası oluyor.

Artık mühendis ve mimarlar, çalışanların ve toplumun diğer kesimlerinin üstünde yer alan bir zümre değil, toplumsal muhalefetin ayrılmaz bir parçası olarak görülmeye başlanıyor.

Bu yönelimin öncü odalarından birisi Mimarlar Odası oluyor ve Teoman Öztürk de 1972-1973 yıllarında Mimarlar Odası 2. Başkanı olarak görev alıyor.

Bu dönem odalarda devrimci bir sıçrayış yaşanırken, 12 Mart Muhtırası gerekçesiyle yapılmayan Genel Kurullar nedeniyle bu dönüşüm TMMOB yönetimine aynı şekilde yansımıyor.

Üstelik daha da kötü bir gelişme oluyor ve Meclis’te görüşülen bir yasa ile TMMOB’ye üyelik zorunlu olmaktan çıkarılarak, TMMOB işlevsiz kılınmak isteniyor.

1970’li yıllardan itibaren Odalarda yönetimlere gelen ilerici-devrimci kadroların en önemli gündemi, bu yasanın engellenerek, TMMOB’nin bir anlamda kurtarılması mücadelesi oluyor. O dönemde hem kamuoyunda, hem meclis ve senatoda büyük bir seferberlik yürütülüyor.

Bu büyük seferberlik sonucunda TMMOB’ye üyeliği mecburi olmaktan çıkaran yasa değişikliği, Millet Meclisi’nde kabul edilse de Cumhuriyet Senatosu’ndan geri çekilerek TMMOB’nin kaderi adeta yeni baştan çiziliyor.

Yasanın Senato’da görüşüldüğü gün gerçekleştirilen TMMOB’nin 18. Genel Kurulu, Teoman Öztürk’ün de TMMOB yönetimine seçildiği genel kurul oluyor. Bir anlamda ölümden kurtardıkları TMMOB’yi yeni değerler etrafında yeniden kurma görevi de Teoman Öztürk ve arkadaşlarının eline veriliyor.

Böylelikle birkaç yıl öncesine kadar fiilen işlevsiz konumda olan TMMOB, adeta yeniden kurularak, ülkedeki mühendis ve mimar hareketinin en güçlü mücadele aracı haline dönüşüyor.

Teoman Öztürk ve arkadaşlarının TMMOB yönetimine gelmesiyle başlayan süreçte, sadece mücadele anlayışının dönüşümü açısından değil, kurumsal kimliğinin oluşumu açısından da önemli adımlar atılıyor.

Daha önceki yıllarda adeta kanlı-bıçaklı durumda olunan Odalarla işbirliğinin geliştirilerek TMMOB bütünselliğini sağlanması bu kurumsallaşmanın en önemli adımlarından birisi oluyor.

Birlik Haberleri ve TMMOB Bülteni adıyla yayın faaliyetlerinin başlamasıyla beraber ülke ve üye sorunlarına ilişkin görüşler hızla kamuoyuyla ve üyelerle paylaşılıyor.

Yine aynı dönemde illerde bulunan oda şubelerinin faaliyetlerinin ortaklaştırılması için İl Koordinasyon Kurullarının oluşturuluyor.

Özellikle Kamuda bulunan büyük işletmelerde ve işyerlerinde kurulan komiteler aracılığıyla örgütlenme faaliyetlerinin yaygınlaştırılması ile üye ilişkileri ve örgüt hayatı demokratik bir yapıya sahip hale getiriliyor.

Enerjiden ulaşıma, sanayileşmeden tarıma kadar pek çok alanda ülkenin temel sorunlarına ilişkin kongre ve kurultaylar toplanılarak odalarımızda oluşturulan fikirler halkın çıkarı için sunuluyor.

Ülkedeki hayat pahalılığı, faşist baskı yasaları ve antidemokratik uygulamalar ilişkin ülke çapında mitingler örgütleniyor.

Teknik elemanların ekonomik-demokratik hakları, grevli toplu sözleşme talebi ve sendikalaşma mücadelesi için  TMMOB bütünlüğü içerisinde çalışmalar yürütülüyor.

Ve elbette 29 Haziran 1979 uyarı eylemi ve 19 Eylül 1979 İş Bırakma eylemi gibi önemli eylemler düzenleniyor.

7 yıl gibi bir süre içinde hayata geçirilen bu kurumsal adımlar ve yapılan eylemler, sadece o 7 yılı değil, TMMOB’nin sonrasını da biçimlendiren kalıcı bir etki yaratıyor. Bu dönemde geliştirilen antiemperyalist, bağımsızlıkçı, ilerici, toplumcu, demokratik çizgi, TMMOB’nin değişmez değerleri, kutup yıldızı haline geliyor.

Sevgili Arkadaşlar,

Bildiğiniz gibi Teoman Öztürk 24 Mayıs 1980 tarihinde gerçekleştirilen TMMOB 25. Genel Kurulu’nda görevini bırakıyor. Veda konuşmasında TMMOB hakkında şu sözleri sarfediyor: “yıllarca süren çetin mücadelelerle, yönetimlerde sürekliliği sağlayan devrimci, demokrat, yurtsever yönetici kadroları; örgütüne güvenen, inanmış, bilinçli ve kararlı on binlerce mühendis ve mimarıyla, Türkiye’de emekçi halk kitleleri içinde adından güven ve sevgiyle bahsedilen TMMOB var artık".

Bugün hala halk kitleleri içinde adından güven ve sevgiyle bahsedilen bir TMMOB varsa bunun temellerini atan isimlerin en başında Teoman Öztürk geliyor.

Bildiğiniz gibi 12 Eylül Darbesi sonrasında Teoman Öztürk önce 19 Eylül Direnişi nedeniyle bir süre Ankara Merkez Kapalı Cezaevinde, ardından da içinde DİSK, TÖB-DER, Halkevleri, TTB, Barış Derneği gibi kuruluşların yer aldığı Demokratik Platform’da TMMOB adına yer alması nedeniyle de İstanbul Metris Cezaevinde tutuklu kalıyor. 146/3 maddesinden yargılandığı Demokratik Platform Davası’ndan 1983 yılında beraat ederek cezaevinden çıkıyor.

Sonrasında yeniden Karayollarından başlayarak hayatını kaybettiği döneme kadar farklı kurum ve şirketlerde çalışmaya devam ediyor. Ne yazık ki 11 Temmuz 1994 tarihinde hayata gözlerini yumuyor.

Bizler 27 yıldır her 11 Temmuz’da onu mezarı başında ve çeşitli etkinliklerle anmaya devam ediyoruz. Bundan çok daha önemlisi bizler 40 yıldır onun bıraktığı en büyük emanet olan “adından güven ve sevgiyle bahsedilen TMMOB”yi, onun inşa ettiği değerler ışığında geliştirerek büyütmeye devam ediyoruz.

Bunu sadece TMMOB yönetimleri olarak değil, işyeri temsilciliklerinden şubelere, İl Koordinasyon Kurullarından TMMOB kurullarına kadar her alanda binlerce arkadaşımızla birlikte yapıyoruz. Bu mücadeleyi asla bırakmayacağız. TMMOB’nin ilerici, devrimci, demokrat, yurtsever çizgisini kıskançlıkla korumaya devam edeceğiz.

Teoman abinin emanetini yaşatan, onun anısına ve mücadelesine sahip çıkan siz değerli dostlarına bir kez daha teşekkür ediyorum.

Yaşasın TMMOB Örgütlülüğü,

Yaşasın Mücadelemiz

EMİN KORAMAZ
TMMOB YÖNETİM KURULU BAŞKANI