EMO: ELEKTRİK TİCARİ FAALİYET KONUSU OLMAKTAN ÇIKARILSIN

ELEKTRİK TİCARİ FAALİYET KONUSU OLMAKTAN ÇIKARILSIN"

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Enerji Daimi Komisyonu`nun "2022 Yılı Elektrik Enerjisi Görünümü" raporu yayımlandı. Elektrik enerjisinin kısa bir tarihçesi ile başlayan raporda, üretim, iletim, dağıtım, tüketim ve tarifelerin yanı sıra elektrik üretim şirketlerine yapılan destekler konusunda da bilgi verilerek, değerlendirmelerde bulunuluyor.

EMO 48. Dönem Yönetim Kurulu Başkanı Mahir Ulutaş, raporun sunuş yazısında, dünyada yaşanan gelişmeler ve enerji tartışmalarına dikkat çekerek, kapitalizmin ilk ortaya çıktığı dönemden bu yana fosil yakıtlara göbekten bağlı bir sistem olduğunu ve yarattığı tüm çevresel yıkım ve felaketlere rağmen fosil yakıtlardan vazgeçilemediğine işaret etti. Salgınlar, felaketler ve bölgesel savaşların büyük çaplı göç dalgalarını tetiklediğini, dünya savaşının ciddiye alınması gereken bir tehdide dönüştüğünü belirten Ulutaş, şu görüşleri dile getirdi:

"Milliyetçilik ve faşizm, toplumsal huzursuzluğu düzen içine örgütlemenin bir aracı olarak yeniden görünür formlara bürünüyor; bir milyar insan temiz su ve gıdadan yoksun bir şekilde günlük işlerde ömür tüketiyor. Milyarlar açlık ve yoksulluk tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor ama sermaye makinası işlemeye, tüketmeye, tüm doğal ve kültürel varlığı çiğneyip posasını çıkarmaya devam ediyor."

Artık yeni bir uygarlık inşası gerektiğini, bunun için öncelikle fosil yakıtlardan hızla uzaklaşılması ve emperyalist bağımlılık ilişkilerinden kopuşun programatik adımlarının tanımlanmasının zorunlu olduğunu bildiren Ulutaş, "Bu, her şeyden önce enerjide hızlı ve yaygın bir kamulaştırmanın beraberinde yatırımların, yenilenebilir kaynaklara, organik tarım, toplu taşıma, kamucu su politikaları, ücretsiz temel halk sağlığı, parasız ve bilimsel bir eğitim, gereksiz veya zararlı endüstrilerin azaltılması veya kapatılması için bir plan anlamına geliyor" dedi.

Türkiye`nin de enerjide büyük oranda fosil yakıtlara dayalı kaynaklara ve dolayısıyla dışa bağımlı bir ülke olduğunu anımsatan Ulutaş, 48. Dönem Enerji Daimi Komisyonu tarafından hazırlanan raporda,  2022 yılsonu itibarıyla elektrik enerjisi alanının geldiği durum, yapısal ve güncel sorunların titizlikle ortaya konduğunu kaydetti. Ulutaş, "Emekten ve halktan yana bir enerji dönüşüm planının en önemli ayaklarından birini, bu raporda da açıkça ifade edildiği üzere, elektrik üretiminde fosil yakıtların payının düşürülmesi, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının payının ciddi oranda artırılması oluşturmaktadır" görüşünü dile getirdi.

"Savurganlık pahalılığa neden oluyor"

EMO Enerji Daimi Komisyonu Yürütme Kurulu imzasını taşıyan raporun önsözünde de, insan hakkı kapsamında bir ürün olan elektrik enerjisinin kâr hırsı ile değil kamu yararı gözetilerek ve çok sıkı bir denetimle üretilip tüketime sunulması gerektiği vurgulandı. Enerji alanındaki dış bağımlılığa dikkat çekilerek, küresel ve bölgesel gelişmelerin etkisinde değişen piyasaların getirmiş olduğu risklerin Türkiye için büyük önem taşıdığı belirtildi. Enerji verimliliği ve tasarrufunun arz güvenliğinin önemli bir bileşeni olarak değerlendirilmesi gerektiği vurgulanan önsözde, şöyle denildi:

"Günümüzde hem üretim tesisleri hem de iletim tesisleri gereğinden fazla yapılmış ve atıl beklemektedir. Elektrik enerjisi için ülke kaynakları ‘har vurup harman savrulurken` son yıllarda ‘döviz bulmak` için nelere katlanıldığı unutulmamalıdır. Elektrik enerjisindeki bu savurganlık hem elektriğin pahalı olmasına hem de ülke ekonomisinin girdiği ‘yerinde sayma` çıkmazına neden olmaktadır. Elektrik enerjisi tümüyle kamu elinde ve merkezi bir yönetimde olmalıdır. Elektrikte yine Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) dönemine biran önce geçilip tüm birimler hızlıca bedelsiz olarak kamulaştırılmalıdır."

Raporun sonuç bölümünde Türkiye elektrik sisteminin Cumhuriyetin ilk yıllarından başlayarak geliştiği, tüm yerleşim birimlerine elektrik enerjisinin ulaştırıldığı ve artık Cumhuriyetin 100. yılında elektrik kesintilerinin sona ermiş olması gereken bir düzeye eriştiği kaydedildi. Raporda, şu saptamalara yer verildi:

"Ortalama olarak 1 MW kurulu güce 1 milyon dolar kaynak ayrılan bir sektör için ince elenip sık dokunan bir yapıya geçme zamanı çoktan gelmiştir. Üretim için 1 milyon dolar kaynak ayrılan bir sektörde 1 milyon dolar da iletim ve dağıtım sistemine ayrılması zorunluluğu dikkate alındığında MW başına 2 milyon dolar kaynak kullanımı yapılan başka bir sektör bulunmamaktadır. Elektrik enerjisi sektörü planlama, proje, yatırım, kurulum ve işletme aşamalarında tek elden yapılıp yönetilmelidir. TEK yeniden kurulmalıdır. Elektrik enerjisi ticari faaliyet konusu olmaktan çıkartılmalıdır."

2022 Yılı Elektrik Enerjisi Görünümü raporunun tamamına aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

2022 Yılı Elektrik Enerjisi Görünümü Raporu

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI