MMO: OTOYOLLARDA HIZ LİMİTİ ARTIŞI SONRASI MEVCUT EKSİKLİK VE YANLIŞLARIN GİDERİLMESİNE YÖNELİK ACİL DÜZENLEME İHTİYACI DEVAM EDİYOR

İçişleri Bakanlığı’nın açıkladığı bilgilere göre, 2023 yılında meydana gelen trafik kazalarında 2 bin 984’ü olay yeri ve 3 bin 564’ü bir ay içinde olmak üzere toplam 6 bin 548 kişi yaşamını yitirdi. 2022 yılındaki trafik kazalarında ise 5 bin 229 kişi kaza sonucu yaşamını yitirmişti. 2023 yılında trafik kazaları sonucu yaşamını kaybeden insan sayısında yüzde 25 oranında artış olduğu görülmektedir.

Sadece şehirlerarası yollarda meydana gelen ve doğal olarak daha fazla insan taşıyan otobüs kazaları sonucu 2023 yılındaki ölümlü kazaların artış oranı ise yüzde 45’dir.

Bu artış oranları, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün “2012-2030 Karayolu Trafik Güvenliği Strateji Belgesi” ile yayımlamış olduğu trafik ölümlerinin on yılda yarıya düşürülmesi hedefini de zora sokmuştur.

İçişleri Bakanlığı’nın 01.07.2022 tarihinde bazı otoyollardaki otomobil hız sınırının 140 km/saate çıkarılması kararı üzerine aynı tarihte yaptığımız açıklamada bu tehlikelere işaret etmiş ve aşağıdaki tedbirlerin de alınması gerektiğini ifade etmiştik.

• Ülkemizde araç güvenliğinin tespiti açısından sorunlar bulunmaktadır. Hemen her açıklamamızda belirttiğimiz üzere, merdiven altı servislerde yapılan onaysız tadilat ve tamiratların yarattığı sorunlar, ancak yetkili servislerde ve/veya Avrupa Birliği’nde (AB) 2018’den itibaren zorunlu olan ve 2014/45/EC araç muayenesinde kullanılan OBD diyagnostik cihazlarıyla tespit edilebilir. Türkiye’de 2004 yılında (AB’de 1996 yılında) yayımlanan 96/96/EC seviyesindeki araç muayene mevzuatımız, acilen AB’deki güncel seviyeye (2014/45/EC) yükseltilmelidir.
• Ayrıca ağır taşıtlar için Almanya’daki SP gibi, ek bir teknik denetim yapılmalıdır. Örneğin Almanya’da ve AB ülkelerinin çoğunda otobüsler yılda üç defa, kamyonlar yılda bir defa olmak üzere, araç muayene periyodunun dışında ve belgeli uzman makina mühendisleri tarafından ara denetime tabi tutulmaktadır. Ülkemizde de benzer bir düzenlemeye acil ihtiyaç bulunmaktadır.
• Ülkemiz otoyollarında elektronik denetleme sistemine geçilmelidir. Araçların hızlarının ve takip mesafelerinin anlık olarak denetlenemediği bir ortamda hız limiti belirlemek kazaları önleyemez. Sıkı denetlenmesi gereken konulardan biri de şerit disiplini konusudur. Aksi kullanımların tespit edilerek cezalandırılmasını sağlayacak denetim sistemleri ivedi şekilde kurulmalıdır.
• Ülkemizde araçlarda kış lastiği zorunluluğuna ilişkin yönetmelik sorunludur. Tüm araçların gerekli dönemlerde kış lastiği kullanmasının zorunlu hale getirilmesi, kazaları önlemek açısından büyük önem taşımaktadır.

Bu gereklilikler ışığında belirtmek isteriz, 2023 yılındaki ölümlere yol açan artışa neden olabilecek birçok faktör içinde en büyüğünün 01.07.2022 tarihinde alınan kararla, bazı otoyollardaki otomobil hız sınırının 140 km/saate çıkarılmasının olduğu değerlendirilmelidir. Artan araç hızları ile birlikte araç durma mesafelerinin artmasının kaza sayılarının artışına etkileri mutlaka araştırılmalıdır.

Avrupa Parlamentosu’nun almış olduğu 18.05.2022 COM/2022/24/final “hızlar düşürülsün” kararının aksine verilmiş olan 01.07.2022 tarihli hız sınırı artışı kararı, veriler de incelenerek yeniden değerlendirilmeli, ölümlü kaza oranlarının artışına engel olunması amacıyla iptal edilmeli, ayrıca yukarda belirttiğimiz husularda da adım atımalıdır.

Hiç şüphesiz, insanların yaşamları birkaç dakikalık daha az yolculuktan daha değerlidir. İnsanların can ve mal güvenliğinin sağlanması, trafikte insanların canları ile kamu kaynaklarını riske atan konuların tespit edilerek gerekli önlemlerin alınması, mevzuatın buna göre düzenlenmesi kamu idaresinin en önemli görevidir.

Odamız araçlara yönelik süreç ve denetimlerin parçası olmaya hazırdır. Yeni bir mevzuat düzenlemesi yapılarak; ticari araçların periyodik bakım, enerji tasarrufu, sürücü eğitimi, güvenli bakım ve parça kullanımı gibi konularda Makina Mühendisleri Odası (MMO) tarafından eğitilerek sertifika almış “Araç Teknik Denetim Mühendisleri”ne denetim yetkisi verilmeli ve ticari araçlar iki muayene arasında en az üç kez özel olarak kamusal denetimden geçirilmelidir.

Ayrıca bayram günlerinde araç yoğunluğu ve kazalarda artış olduğu için sürücülerin hız kullanımında dikkatli olmalarını; yolculuk esnasında tüm yolcuların trafik işaret ve uyarılarına uymaları, emniyet kemerlerini takmaları, hız sınırlarına uymaları, yorgun, uykusuz ve alkollü araç kullanmamaları, 2-3 saatte bir mutlaka mola vermeleri, takip mesafelerine dikkat etmeleri ve hatalı sollama yapmamalarını, bizlerin ve ilgili tüm kurum ve kuruluşların uyarılarına uymaya davet ediyoruz.

Halkımıza iyi bayramlar diliyor, yaşamlarımızın esenliğini her zaman koruyalım diyoruz.

Yunus Yener
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı