"KORUNAN ALANLARIN TESPİT, TESCİL VE ONAYINA İLİŞKİN USUL VE ESASLARA DAİR YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK”İN BAZI MADDELERİ İPTAL EDİLDİ

09.08.2024

TMMOB tarafından 05/03/2022 tarih ve 31769 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerinin bazı maddelerinin iptali istemiyle dava açılmıştı. Danıştay 4. Dairesi, Dava konusu Yönetmeliğin 8. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin dava konusu edilmeyen ''geleneksel balıkçılık faaliyetleri ile'' ibaresi hariç diğer kısımlarının, aynı maddenin (f) bendinin ''Ulaşım hatları ile bunların zorunlu yapıları,'' ibaresinin, yine aynı maddenin (h) bendinin tamamının ve 9. maddesinin birinci fıkrasındaki ''hidroelektrik," ibaresinin iptaline karar verdi.

TMMOB tarafından açılan davanın dilekçesinde doğal sit alanlarının korunması esas iken daha sonra yürürlüğe giren ilke kararları ile Yönetmeliğe aykırı olarak sit alanlarının yapılaşmaya açılmaya çalışıldığı, çeşitli gerekçelerle ve en önemlisi de ilke kararlarının üst hukuk normu olan Yönetmeliğe aykırı düzenlenmeleri gerekçeleriyle, bu ilke kararlarına karşı açılan davalarda iptal kararları verildiği ifade edildi.

Yine dava dilekçesinde; yapılan değişikliklerin önceki yargı kararlarına aykırı olduğu, daha önce Danıştay tarafından hukuka aykırı bulunan yapılaşma ve faaliyetlerin, düzenleme ile muhafaza edildiği gibi "nitelikli doğal koruma alanlarında" yeni ve alanı tahrip etme olasılığı daha yüksek faaliyetlere bu sefer Yönetmelik düzeyinde izin verildiği, tarım ve hayvancılık amaçlı entegre tesisler ile hidroelektrik, rüzgâr ve güneş enerji santrallerine, hiçbir özel sınırlamaya tabi olmadan izin verilebileceği ifade edildi.

Danıştay 4. Dairesi tarafından verilen kararda “Ayrıca, her ne kadar düzenlemede kültür balıkçılığı faaliyetleri açısından, geleneksel balıkçılık faaliyetleri ile sulama amaçlı göletlerde olmak ve ÇED Yönetmeliği EK-2 listesi ile belirlenen alt sınırı aşmamak kaydı getirilmiş ise de, kapasitesine göre üretim faaliyetinin gerektireceği diğer besleme, bakım, nakil, atık vb hususların  bu alanlarda yaratabileceği tahribat dikkate alındığında, nitelikli doğal koruma alanlarının korunmasında, balık yetiştiriciliğinden daha fazla kamu menfaatinin bulunduğu değerlendirildiğinden, düzenleme ile geleneksel balıkçılık faaliyetleri ile sulama amaçlı göletlerde olmak ve ÇED Yönetmeliği EK-2 listesi ile belirlenen alt sınırı aşmamak kaydının getirilmiş olması, bu alanlarda kültür balıkçılığı faaliyetlerine izin verilmesi açısından yeterli görülmemiştir.” ifadesine yer verilmiştir.

Yine aynı kararda Danıştay 4. Dairesi  “Oysa, doğal sit alanı niteliğindeki nitelikli doğal koruma alanları ile sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanlarında, hidroelektrik santral yapımı gibi, korunması gerekli doğal alana etki olasılığı yüksek olan bir tesise (kurulu gücü yönünden herhangi bir sınırlama olsun veya olmasın) izin verilmesi halinde, HES'lerin ana bölümleri olan baraj alanı, baraj seti, baraj seti arkasındaki rezervuar suyu alanları, su giriş kapıları, tüneller, cebri borular gibi yapılar/uygulamalar ile birlikte etrafta yer alan tali bölümler ve bu bölümler dışında kalan belirli bir alanda, geri dönüşü olmayan şekilde tahribata yol açılacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Ayrıca; konu doğal sit alanı niteliğindeki nitelikli doğal koruma alanları içerisinde RES ve GES'ler yönünden de değerlendirildiğinde; yine rüzgar ve güneş enerji santral yapımı gibi, korunması gerekli doğal alana etki olasılığı, HES boyutunda olmamakla birlikte, yine de çevreye olumsuz etkileri yönünden kabul edilebilir sınırların üzerine çıkabilecek kadar yüksek olan bir tesise izin verilmesi halinde, RES'lerin türbinler arasındaki bağlantı yolları ile projeye entegre enerji iletim hatlarının yapılacağı alanlarda, yine GES'lerin projenin büyüklüğüne göre aynalarının geniş alana ihtiyaç duyması ve santrale ulaşım yolları ile enerji nakil hatları yapımı için gerekli olan alanlarda geri dönüşü olmayan şekilde tahribata yol açılacağı sonucuna ulaşılmıştır.” değerlendirmesinde bulundu.

Söz konusu değerlendirmelerde bulunduktan sonra Danıştay 4. Dairesi, Dava konusu Yönetmeliğin 8. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin dava konusu edilmeyen ''geleneksel balıkçılık faaliyetleri ile'' ibaresi hariç diğer kısımlarının, aynı maddenin (f) bendinde yer alan ''Ulaşım hatları ile bunların zorunlu yapıları,'' ibaresinin, yine aynı maddenin (h) bendinin tamamının ve 9. maddesinin birinci fıkrasındaki ''hidroelektrik," ibaresinin iptaline karar verdi.