ENGELLİ YURTTAŞLARIMIZIN YAŞANABİLİR BİR HAYAT VE ÇALIŞMA KOŞULLARINA KAVUŞMASI İÇİN ÇÖZÜM İSTİYORUZ

ENGELLİ YURTTAŞLARIMIZIN YAŞANABİLİR BİR HAYAT VE ÇALIŞMA KOŞULLARINA KAVUŞMASI İÇİN

ÇÖZÜM İSTİYORUZ

İnsan hak ve özgürlüklerinin evrensel nitelikleri gereği, tüm insanlar gibi engelli bireylerin de bu haklardan herhangi bir ayrımcılığa uğramaksızın yararlanmalarının güvence altına alınması gereklidir. Ülkemizin de imzacısı olduğu Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesinde, insanlık ailesinin tüm mensuplarının doğuştan sahip oldukları hakların dünyada özgürlüğün, adaletin ve barışın temeli olduğunun altı çizilmiştir.

Ancak, engelli yurttaşlarımızın gündelik yaşamları, hayatta kalma mücadelesiyle eşdeğer durumdadır. Siyasetin gündeminde 2024 Mart ayında gerçekleştirilecek yerel seçimleri, engelli yurttaşlarımızın gündeminde ise her geçen gün ağırlaşan hem ekonomik koşullarla hem yapısal kent sorunlarıyla yaşam mücadelesi vardır.

Kentlerimizin fiziki yapısından eğitime, sağlığa, ulaşıma ve çalışma yaşamına kadar tüm alanlar engelli yurttaşlarımız için ağır sorunlar ile doludur. Kentlerimizde sadece engelliler için değil, yaşlı, hasta, hamile, küçük çocuklu aile ve çocuklar olmak üzere hemen hemen tüm bireyler için mekânsal engeller bulunmaktadır. Bu sebeplerle kentlerimizden başlayarak hayatı yaşanılabilir kılmanın yollarını aramak ve gerçekleştirmek zorundayız.

Engelli yurttaşlarımızın sosyal hayata katılmasının önündeki en büyük engellerden biri erişilebilirliktir. Cadde ve sokaklarımız, kaldırımlarımız, üst ve alt geçitlerimiz, özel ve resmi bina girişlerimiz maalesef ki engelli vatandaşlarımıza uygun bir yapıya sahip değildir. 

Kamuya açık, kapalı ve açık her türlü mekanın, engellilerde içinde olmak üzere, tüm bireylerin tek başına, özgürce, rahat dolaşımını sağlayacak biçimde, erişilebilir/yaşanılabilir olmalıdır.

Mevcut sözleşmeler, yasa ve yönetmelikler engelli yurttaşlarımız lehine sonuçlar üretmekten uzak, yetersiz ve kağıt üzerinde düzenlemeler olarak kalmakta, engelliler adeta yok sayılmaktadır. Fiziksel çevrenin, kamu binalarının ve kamusal kullanım alanlarının engellilere uyumlu hale getirilmesi yükümlülüğü yerine getirilmemiştir.

Engelli yurttaşlarımızın yaşadığı bir diğer sorun ise istihdamdır. Resmi kurumlar tarafından yayımlanan rakamların gerçekleri örtmek için birbiriyle çeliştiği; açıklanan verilere güvenin tamamen yitirildiği bir dönemden geçiyoruz. Yasa gereği kamuda ve özel sektörde engelli çalıştırılması zorunluluğu oranlarının yetersiz kaldığı ve bu oranların sağlanmadığı açıktır.

İşgücüne katılan engellilerin ise çok az bir bölümü eğitim aldıkları alanda istihdam olanağı bulabilmektedir ve engellilerin yarısından çoğu niteliksiz işlerde çalışmaktadır. Oysa bu sorunların engelli yurttaşlarımız lehine çözülmesi mümkündür.

Mevcut kotalar, her eğitim düzeyinden ve meslekten vasıflı engellileri de kesinlikle kapsayacak biçimde artırılmalıdır. Kota uygulaması dışında da engelli istihdamına yönelik yatırımlar ve uygulamalar hayata geçirilmelidir. Çalışmak isteyen engelli başvurularının hiçbirinin karşılıksız kalmayacağı düzeylere gelinmesi için yeni çalışmalar yürütülmelidir.

Eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim ile meslek yaşamına katılamama gibi temel haklardan yoksun bırakılma, sosyal dışlanmışlık gibi daha birçok sorunla karşı karşıya bırakılan engelli bireylerin, toplum içinde sağlıklı bir yaşam sürdürebilmeleri toplumsal yaşamın her alanındaki ayrımcı uygulama ve düzenlemeleri ortadan kaldırmakla mümkündür.

TMMOB olarak 3 Aralık Dünya Engelliler Günü vesilesiyle bir kez daha söylüyoruz; İnsan onuruna yaraşır bir düzen içerisinde engelli yurttaşlarımızın ve üyelerimizin sorunlarının çözümü ve hakları için var gücümüzle mücadele etmeye devam edeceğiz.

Emin Koramaz
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı