METEOROLOJİMO: YİNE BİR HELİKOPTER KAZASI, BU KEZ MUĞLA’DA

YİNE BİR HELİKOPTER KAZASI

MUĞLA’DA HELİKOPTER KALKIŞ SIRASINDA HASTANENİN ÜST KATINA ÇARPTI

Bugün (22 Aralık 2024) yeni bir helikopter kazası ile karşılaştık.

Muğla Valisi İdris AKBIYIK kaza ile ilgili olarak yaptığı açıklamada “Muğla Eğitim Hastanesi bahçesinden bulunan helikopter pistinden Sağlık Bakanlığına bağlı bir helikopter saat 10:06 sırasında kalkış sırasında hastanenin 4. katına çarptı, kaza sonucunda 2 pilot, 1 hekim ve bir personelin öldüğü, havanın yoğun sisli olduğu ve kazanın nedenlerinin araştırıldığı” belirtmektedir. Yaşamını yetirenler rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyoruz.

Bu tür kazalar, maalesef ilk kez yaşanmıyor. Ancak son olmasını temenni ediyoruz. Kazaların son bulması için sivil havacılık alanındaki eksikliklerin giderilmesi gerektiği ortadadır. Meteoroloji Mühendisleri Odası olarak, hava araçları kazalarındaki eksikliklerin giderilmesi gerektiğini sürekli olarak dile getiriyoruz. Ancak bu konuda kaygılarımız devam etmektedir.

Sivil havacılıkta yaşanmış bazı önemli helikopter kazalarını hatırlamak, bu tür olayların tekrar yaşanmaması için büyük önem taşımaktadır:

Bu konuların tekrardan yaşanmaması için, ülkemizde sivil havacılıkta yaşanmış bazı önemli helikopter kazalarını hatırlamak gerekir. İstanbul (8 Ocak 2003) Zeytinburnu’nda kalkıştan kısa süre sonra düşmüş, kaza nedeni olarak, motor arızası olduğu zorlu hava koşullarının da kazanın etkisini artırmış olabileceği, Isparta (23 Temmuz 2007) Antalya’dan Isparta’ya gitmek üzere kalkış yaptıktan sonra düşmüş, kaza nedeni olarak hava koşullarına uygun olmayan bir alana iniş yapmaya çalışırken meydana geldiği, Antalya’daki (6 Kasım 2015) turizm amaçlı bir uçuşta, kaza nedeninin motor arızası veya mekanik bir sorun olduğu, hava koşullarının da kazanın bir diğer nedeni olabileceği, İzmir (27 Temmuz 2018), eğitim uçuşu yapıldığı, kazanın iniş yaparken yaşadığı mekanik bir sorun nedeniyle meydana geldiği, hava şartları da etkileyen bir faktör olabileceği, Kayseri (16 Mayıs 2021) Yahyalı ilçesinde yüksek irtifada yapılan bir uçuş sırasında kazanın oluştuğu, kazanın sebebinin helikopterin motor arızası nedeniyle düştüğünü ve helikopterin kontrollü bir şekilde yere inmeye çalışırken kazanın gerçekleştiği, Rize (14 Haziran 2022) Güneysu ilçesinde, özel bir şirketin helikopteri düşmüş, kazanın nedeni rotasında kötü hava koşulları ve olası teknik arızalardan kaynaklanmış olabileceği şeklinde  belirtilmiştir.

Sivil havacılıkta helikopter kazalarının motor arızaları, mekanik sorunlar, uçuş için uygun olmayan hava koşulları veya pilot hatalarından kaynaklandığı belirtilmektedir. Askeri uçuşlar daha riskli koşullarda da yapıldığından ayrıca değerlendirilmelidir.

Hava Ulaşımında Meteorolojik Koşulların Önemi:

Meteorolojik koşulların uçuş güvenliği üzerindeki etkisi göz ardı edilemez. Helikopter uçuşları, alçak irtifada gerçekleştirildiği için sis, yağmur, kar gibi hava olaylarından daha uzun süre etkilenir. Özellikle şiddetli ve çapraz rüzgarlar, uçuş güvenliğini doğrudan etkiler. Gök gürültülü fırtınalar helikopter uçuşları için büyük riskler taşırken, yüksek sıcaklıklar ile hava yoğunluğunun düşük olması kaldırma kuvvetini etkileyebilir. Bu tür koşullar, özellikle kalkış ve iniş esnasında ciddi zorluklar yaratabilir. Ayrıca, helikopterin elektronik ve mekanik sorunları, olumsuz hava koşullarında daha büyük problemlere yol açabilir.

Meteorolojik olaylar ile uçuşun gerçekleşeceği bölgenin topoğrafik yapısı bilinirse güvenli uçuş planları yapılabilir.

Uçuş Ekibinin Rolü:

Uçuş ekibinin deneyimi ve yeterliliği, ani hava değişikliklerine karşı alınacak önlemler açısından kritik bir faktördür. İyi eğitim almış bir ekip, uçuş sırasında güvenli kararlar alabilir. Helikopterin elektronik, mekanik sorunları olumsuz hava koşullarında daha büyük sorunlara neden olabilir. Uçuş ekibinin yeterliliği ve deneyimi ise en önemli konudur. Ani değişken hava olaylarında uçuş ekibinin vereceği kararlar birinci derecede önemlidir. Geçmişte yaşanmış helikopter kazalarından öğrendiğimiz konu, araçların teknik sorunları, hava koşulları ve uçuş ekibinden kaynaklı sorunlardır.

Helikopter Pistlerinin Güvenlik Araçları:

Helikopter pistlerinde güvenliği artırmak için çeşitli uyarılar ve işaretler bulunmalıdır. Bu işaretler hem pilotları hem de çevredeki kişileri olası tehlikeler hakkında bilgilendirir ve güvenli bir uçuş ile iniş/kalkış sürecini belirler. Bu ve diğer pistlerde, güvenlik için önemli olan uyarı ve işaretlerinde bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir. Bu olay üzerinden diğer pistlerde incelemeye alınmalıdır.

Bugün Muğla’da yaşanan helikopter kazası dikkate alındığında;

İlk açıklama olayın yoğun sis nedeniyle yaşandığı belirtilmektedir. Ancak bu olay ile ilgili gerekli ayrıntılı raporlar açıklandıktan sonra kaza nedeni ile ilgili daha ayrıntılı bilgilere ulaşılacaktır.

Önceden bazı konulara dikkat çekmek gerekir. Kalkış sırasında yaşanan kaza piste yaklaşık 75 m mesafedeki hastanenin 4. Katına çarpması üzerinde özellikle durulması gereken bir konudur.

Hastane dağın ova ile birleşme noktasına yakın alt kotlarda kuruludur. Helikopter çarptığı binanın yaklaşık 75 m kuzey doğusundaki pistten havalanmaya çalışmaktadır. Pistin diğer bölgeleri fizikli engeller konusunda daha uygun olmasına rağmen helikopter binaya doğru neden hareket etmiştir. Helikopter görüş mesafesinin düşük olduğu koşullarda havalanırken arazi koşullarını dikkate alması gerekir. Pilotun bu konuyu bilmesi gerekir. Helikopterdeki cihazlarda teknik arızadan dolayı yönünü şaşmış olabilir mi?

Sonuç Olarak:

Kaza ile ilgili araştırmalarda sivil havacılıkta verilen meteoroloji derslerinin kimler tarafından verildiği ve bu eğitimlerin yeterli olup olmadığı mutlaka değerlendirmeye alınmalıdır.

Bu kazanın nedeninin sis kaynaklı olduğu belirtilse de pistte rüzgar çorabının bulunmuyor ise rüzgarlı havalarda başka kazalara neden olabilir. Geçmiş ve bu kaza neden olsun, tüm pistler için güvenlik araçlarının ve işaretlerinin bir an önce yerleştirilmesi sağlansın isteriz.

Kazaların önlenmesi için eğitim, teknik donanım ve pilotların çalışma koşullarının birlikte değerlendirilmesi gerekir.

TMMOB Meteoroloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu