MMO: "NÜKLEER DÜZENLEME KANUNU TEKLİFİ GERİ ÇEKİLMELİDİR"

Dünya, bir kez daha emperyalist emeller peşinde, ekonomik çıkarlar uğruna, büyük devlet iddialarını kanıtlamak hevesiyle başlatılan korkunç bir savaşın eşiğinde. Biliyoruz ki, savaşlardan en çok kadınlar, çocuklar, yaşlılar, engelliler mağdur olur. Biliyoruz ki savaşlar halklar arası milliyetçi-şoven düşmanlıklar oluşturur ve körükler. Etkilerini başta Ukrayna halkı olmak üzere, Rusya, Avrupa ve tüm bölge ülkelerinde daha ilk günlerde hissettiren savaşın bedeli çok ağır olacaktır.

Dünyanın en büyük nükleer santral kazalarından bir olan Çernobil NGS kazasını yaşamış olan Ukrayna’da bugün Zaporijya ve diğer nükleer santrallar, savaşta hedef olma riski ile karşı karşıyalar. Zaporijya santral sahasında bulunan bir binanın bombalanması sonucu çıkan yangın, nükleer santralların teknolojilerinden kaynaklanan kaza risklerinin yanı sıra, muhtelif harici saldırıların, çatışmaların, savaşların doğuracağı risklerle de karşı karşıya olduğunu göstermektedir.

Ukrayna’nın çıkarı, bağımsız, egemen ve tarafsız bir ülke olarak toprak bütünlüğünün korunmasından geçiyor. ABD ve NATO, AB ve üye ülkeler Ukrayna’dan ellerini çektiğini açıklamalı, ülkeye silah ve mühimmat sevkinden bir an önce vazgeçmelidir. Rusya Federasyonu da, Ukrayna ve Belarus’u Rusya’ya katmayı meşru gören aşırı şoven söylemini terk etmeli, işgale son vermeli, Ukrayna’nın kayıtsız şartsız bağımsızlığını tanıdığını teyit etmelidir.

Bugünlerde ülkemizde de, nükleer santralların denetimi ve Nükleer Düzenleme Kurumu’nun çalışmalarıyla ilgili Nükleer Düzenleme Kanunu Teklifi, 24.02.2021 tarihinde bir grup AKP milletvekilinin imzasıyla, TBMM Başkanlığına sunulmuş, jet hızıyla komisyonlardan geçirilmiş ve TBMM Genel Kurulunda görüşülmeye başlanmıştır.

Bu kadar önemli ve stratejik bir konuyla ilgili temel bir yasal düzenlemenin, ilgili tüm kuruluşlar ve uzmanlar tarafından ayrıntılı bir şekilde incelenmesine, irdelenmesine ve değerlendirilmesine imkan tanınmadan, adeta yangından mal kaçırırcasına yapılması kabul edilemez. Yasa teklifi, nükleer santral yapımcısı/işletcisi şirketleri, atık bertaraf yükümlülüğünden kurtarmaktadır. 25-30 milyar dolar yatırım tutarı olan ve bir kaza halinde yaratacakları zarar milyarlarca dolara varabilecek olan santrallarda yatırımcı ve işletmecilerin maddi sorumluluğu 700 milyon dolarla sınırlı tutulan şirketler kollanmaktadır.

Akkuyu NGS yatırımı için işletici Rus şirketinden, atıklara yönelik yapılacak harcamalar için dolar enflasyonu, dünya finansal konjonktürü gibi faktörler hiç dikkate alınmaksızın, 60 yıl süre ile düşük bir rakam olan 0,15cent/kwh alınmaya devam edilmesine yönelik madde de, Rus şirketini korumaya yöneliktir. Yukarıda örneklenenlerin dışında, teklifte kapsamlı bir şekilde ele alınması ve değiştirilmesi gereken birçok husus daha bulunmaktadır.

Teklifte, bilgi ve birikimleri ile Nükleer Düzenleme Kurumu’nun çalışmalarına katkıda bulunabilecek bir Danışma Kurulu vb. bir organ da öngörülmemiştir.

Teklifte, kurumun çalışmalarında şeffaflık, çalışmaların sonuçlarına dair bilgilere erişim, kurumda her düzeyde görev alanların yönetim ve denetime katılmaları, reaktör bölgesinde yaşayan halkın ve demokratik temsilcilerinin çalışmalar hakkında bilgi almasını sağlayacak düzenleme ve mekanizmalar da bulunmamaktadır.

Odamız, daha önce bir çok kez belirtmişti: Ülkemizin, yakıtından teknolojisine kadar dışa bağımlı, atık sorunu çözülmemiş, riskleri ortadan kalkmamış nükleer güç santrallarına ihtiyacı yoktur. Akkuyu NGS Projesi iptal edilmelidir.

Mevcut tesisleri daha verimli çalıştırarak ve enerjiyi daha verimli tüketerek sağlanacak tasarrufun, yeni elektrik talebini karşılayamaması halinde, ilave elektrik ihtiyacı yerli makine ve ekipmanlarla güneş ve rüzgar kaynakları değerlendirilerek ve çevre ile uyum içinde üretilmelidir.

YUNUS YENER

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI BAŞKANI