BODRUM İKK ORTAKENT'TE DİNİ TESİS ALANI TAHSİSİ DAVASINA MÜDAHİL OLDU

TMMOB BODRUM IKK BASIN AÇIKLAMASI

Muğla ili, Bodrum ilçesi, Ortakent-Yahşi Mahallesinde toplam parsel alanı 6.823,45 m2 büyüklüğündeki 219 ada, 10-11 parseller için Muğla Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından 22.01.2016 tarihinde verilen 2016/001 no’lu yapı ruhsatının uygulayıcı idari işlem olarak ve bu ruhsatın dayanağı olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Makamının 26.04.2014 tarih ve 6433 sayılı oluru ile resen onaylanan “Ortakent – Yahşi Belediyesi Yahşi Mahallesi – Kargı Mevkii 157-1159 parseller Uygulama İmar Planı Tadilatı” ve bu plan tadilatının hükümlerinin düzenleyici idari işlem olarak, öncelikle yürütmesinin durdurulmasına ve takiben iptali talebiyle Muğla İdare Mahkemesine Şehir Plancıları Odası Genel Merkezinin açmış olduğu davaya TMMOB Bodrum İlçe Koordinasyon Kurulu olarak müdahil olunmasıyla ilgili yapmış olduğumuz başvurunun bilgisini kamuoyu ile paylaşmak istiyoruz.

Bilindiği üzere; TMMOB ilgili bakanlık, kamu kurumları, belediyeler ve diğer kuruluş ve makamlarla ilişki içerisinde ülkemizin sağlıklı ve düzenli kentleşmesi, kent planlarının şehircilik esaslarına ve meslek ilkelerine uygun yapılması için; yazışma, görüşme girişimleriyle düzeltilmesini başaramadığı hatalı plan, karar ve uygulamaları yargıya götürmekte, yargı yoluyla çabalarını sürdürmektedir. TMMOB, kurulduğu günden bu yana, kanunlara, şehircilik bilimine ve kamu yararına aykırı olan plan ve uygulamalara karşı mücadelesi çerçevesinde gerektiğinde yasal süreçleri de izleyerek görevini yerine getirmekle yükümlüdür ve somut davayı da bu nedenle açmıştır.

Konunun neden yargıya taşındığına ilişkin bir açıklamanın kamuoyu ile paylaşılmasının gerekli olduğu düşüncesiyle esas ve usul yönünden tespitlerimiz aşağıda sunulmuştur.

Muğla Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından 22.01.2016 tarihinde düzenlenen dava konusu 2016/001 no’lu yapı ruhsatı ile Muğla ili, Bodrum ilçesi, Ortakent - Yahşi Mahallesinde toplam parsel alanı 6.823,45 m2 büyüklüğündeki 219 ada, 10-11 parseller üzerinde; parselin kullanma amacı “DİNİ TESİS ALANI – KÜLTÜREL TESİS ALANI olarak”;  toplam kat sayısı: 5 kat; toplam kat yüksekliği: 17.20 m.; taban alanı 2.178,64 m2, toplam alanı 8.501,87 m2 yüzölçümünde İBADET VEYA DİNİ FAALİYETLER KULLANIM amacına yönelik bir (1) adet bağımsız bölümden müteşekkil yapı için inşaat müsaadesi verilmiştir.

Dava konusu ruhsatın, İmar Kanunu ve Belediye Kanunu başta olmak üzere Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği uyarınca yetkili idare olan Bodrum Belediyesi tarafından değil, 644 sayılı Kanun hükmünde kararname ve 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 26. Maddesi uyarınca resen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından düzenlenmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun kamuya ait yapı ve tesisler ile sanayi tesislerinde ruhsat başlıklı 26. Maddesinde;

“Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verilir. “

hükmü bulunmaktadır. Ancak; dava konusu ruhsat, imar plan tadilatı ve mevzuata açıkça aykırıdır.

1. TS 8737 YAPI RUHSATI STANDARDINA AYKIRIDIR:

Dava konusu ruhsatın; en son tadilatı 14.06.2015 tarih ve 29386 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “TS 8737 Yapı Ruhsatı ve TS 1070 Formlar - Yapı Kullanma İzin Belgesi Standartları ile ilgili Tebliğ” uyarınca Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanan TS 8737 Yapı Ruhsatı Standardında belirtilen nitelikte olması gerekmektedir. Bu standart incelendiğinde, standartta belirtilen formun 129 maddeden oluştuğu, düzenlenen dava konusu ruhsatın ise 127 maddeden oluştuğu, dolayısıyla ilgili standart ve tebliğ uyarınca davalı idarenin dava konusu yapı ruhsatı belgesini ilgili standartların eklerinde verilen standart yapı ruhsatı formuna ve yapılan açıklamalara uygun şekilde düzenlemediği açıkça görülmektedir.

2. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞININ YETKİ AŞIMI VARDIR:

Dava konusu ruhsatın 127. Diğer Hususlar maddesinde ruhsatın 644 sayılı KHK’nin 2. Maddesinin (H) bendi ve Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 59. Maddesi uyarınca düzenlendiği ifade edilmektedir.

Dayanak gösterilen 644 sayılı KHK’nin 2. Maddesinin (H) bendine göre; bakanlığın imar planlarını resen onayabilmesi ve/veya bahsedilen ruhsatları düzenleyebilmesi için Bodrum Belediyesi’nin imar planlarını 3 ay içerisinde, yapı ruhsatını ise 2 ay içerisinde hiçbir gerekçe göstermeden onaylamamış olması gerekmektedir. Oysa; Bodrum Belediyesi süresi içerisinde hem plan tadilatı başvurusunu 2 defa gerekçesini belirtmek suretiyle, hem de yapı ruhsatı başvurusunu yine “yöresel mimari ve çevre yapılaşma karakteristiğinin gözetilmesi” gerekçesini belirtmek suretiyle reddetmiştir. Daha açık bir ifadeyle; ilgili belediye idari işlemleri onaylamamış değil reddetmiştir.

Sonuç olarak 644 sayılı KHK’nın 2. Maddesinin (h) bendi uyarınca hem imar plan tadilatını resen onama; hem de yapı ruhsat belgesini resen düzenleme yetkisini kullanabilmesine yönelik gerekçeler oluşmadığı halde davalı Bakanlık her iki işlemde de yetkisini aşmıştır.

Söz konusu yapı ruhsatı detaylı şekilde açıklanacağı üzere yürürlükteki uygulama imar plan tadilatına ve mevzuata aykırıdır. Şöyle ki:

3. RUHSAT BİLGİLERİ TUTARSIZDIR:

Ortakent – Yahşi Belediyesi Yahşi Mahallesi – Kargı Mevkii 157-1159 parseller Uygulama İmar Planı Tadilatı ve plan hükümleri uyarınca  219 ada 10-11 parseller ayrı ayrı “DİNİ TESİS ALANI” ve “KÜLTÜREL TESİS ALANI” olarak düzenlenmiştir. Her iki alanda da yapılaşma için Emsal=0.50 olarak verilmiştir.

Ancak; ruhsatın 127. Numaralı “Diğer Hususlar” başlıklı kısmında “yapının emsal hesabının 10 ve 11 numaralı parsellerin toplam kullanılabilir emsal alanı üzerinden hesaplandığı” belirtilmekle ve ruhsatın 219 ada 10-11 parsellerdeki hem dini tesis alanı hem de kültürel tesis alanı için tek olarak düzenlendiği ruhsatın “Parselin Kullanma amacı” başlıklı kısmından okunmakla birlikte; ruhsatın “parselin alanı” başlıklı kısmında parsel büyüklüğünün 6.823,45 m2 olarak belirtilmiş olması tutarsızdır. Çünkü bu miktar sadece dini tesis alanının büyüklüğüne tekabül etmektedir, kültürel tesis alanı olarak belirlenen alan ayrıca yaklaşık 7.044,55 m2 büyüklüğündedir. Her iki parselin toplam alanı yaklaşık 13.868 m2dir. Dolayısıyla, ruhsatta belirtilen bilgiler gerçeği yansıtmadığından usulsüzdür.

4. DAVA KONUSU RUHSAT UYGULAMA İMAR PLANI TADİLATINA AYKIRIDIR:

Dava konusu ruhsatın dayanağı olan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Makamının 26.04.2014 tarih ve 6433 sayılı oluru ile resen onaylanan Ortakent – Yahşi Belediyesi Yahşi Mahallesi – Kargı Mevkii 157-1159 parseller Uygulama İmar Planı Tadilatı ve plan hükümlerine aykırılıkları aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır:

a. Binalara Kot Verilmesi ve Kat Yüksekliği

Ortakent Revizyon ve İlave Uygulama İmar planının Binalara kot verilmesi ve kat adetlerine açık olup; 219 ada 10 - 11 parsellerdeki dini tesis alanının batısından geçen karayolunun kotu 87 metre; kültürel tesis alanının doğusundan geçen yolun kotu 17 metredir. Her iki yol arası parsellerin uzunluğu yaklaşık 215 metredir. Bu veriler ışığında ruhsat konusu parsellerin eğimi % 32 olarak hesaplanmaktadır. Dolayısıyla, plan hükümlerine göre söz konusu parsellerdeki yapılaşmanın; parsellerdeki eğim %20 ve üzerinde olduğundan maksimum bina yüksekliği H: 3.50 m (1 kat) olması; kottan 1 (bir) kat kazanılabileceği ve kottan kazanılan kat dahil binanın görünen yüksekliğinin en fazla 6:50 olması gerekmektedir.  Ancak dava konusu ruhsatın 64, 65, 66, 68, 69 ve 70,  numaralı bölümlerinden yapı kotunun imar planı uyarınca “binanın tabi zemine oturduğu köşe noktalarının ortalama kotundan” değil, plan hükümlerine aykırı olarak “dini tesis alanı” olarak belirlenmiş alanın batısından geçen yol kotundan verildiği ve imar planına göre binanın görünen yüksekliğinin en fazla 2 kat ve yapı yüksekliğinin en fazla 6.50 m. olması gerekirken;

- yol kotu altı kat sayısı: 3 kat

- yol kotu üstü kat sayısı: 2 kat

- toplam kat sayısı: 5 kat

- yol kotu altı kat yüksekliği: 9.70 m.

- yol kotu üstü kat yüksekliği: 7.50 m.

- toplam kat yüksekliği: 17.20 m.

olarak imar planına aykırı olarak ruhsat düzenlendiği görülmektedir

b. Bodrum Mimari Karakterine Uyumsuzluk bakımından

Ruhsat panosunda bulunan yapıya ilişkin görsellerden geleneksel mimariye ilişkin plan hükümlerinin yerine getirilmediği açıkça görülmektedir. Ruhsat ile gerek çatı, gerekse de cephe açıklıkları yönlerinden Bodrum Geleneksel Mimarisi ile örtüşmeyen nitelikte ve Ortakent Revizyon ve İlave Uygulama İmar planının Kültürel Tesis alanı ve Dini Tesis alanındaki binalarda yapılaşmalara ilişkin hükümlerine aykırı bir yapılaşmaya müsaade edilmiştir.

5. ORTAKENT – YAHŞİ BELEDİYESİ YAHŞİ MAHALLESİ – KARGI MEVKİİ 157-1159 PARSELLER UYGULAMA İMAR PLANI TADİLATININ MEVZUATA AYKIRIDIR:

Plan tadilatı ile Mekânsal Plan Yapım Yönetmeliği’nin 5. maddesine uygun olarak ayrı tanımlanan mekânsal alan kullanımlarına (fonksiyonlar) ilişkin yapılaşma haklarının plan tadilatının hükümlerinin 2.1. maddesinde bulunan;

“2.1. PLAN TADİLAT ALANI İÇERİSİNDE FONKSİYON ALANLARINI AYIRAN PARSEL ÇİZGİSİ ŞEMATİK OLUP, RUHSAT AŞAMASINDA BÜTÜNCÜL PROJELER DÜZENLENEBİLİR.”

hükmü ile Mekânsal Plan Yapım Yönetmeliğinin 11. Maddesine AYKIRI olarak tek bir kullanım kapsamında (dava konusu ruhsatta dini tesis alanı kapsamında) kullanılmasına müsaade edilmiştir.

Oysa, Kültürel Tesis Alan kullanımına ayrılan bir alanın dini tesis alanı kapsamında değerlendirilmesi halinde, eşdeğer bir alanın kültürel tesis alanı olarak kamu hizmetine ayrılması Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 11. Maddesi uyarınca şarttır. Plan tadilatı bu şartı karşılamamaktadır.

Daha açık bir ifade ile; ORTAKENT – YAHŞİ BELEDİYESİ YAHŞİ MAHALLESİ – KARGI MEVKİİ 157-1159 PARSELLER UYGULAMA İMAR PLANI TADİLATI Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’ne aykırıdır.

6. DÜZENLEYİCİ İDARİ İŞLEM OLARAK ORTAKENT – YAHŞİ BELEDİYESİ YAHŞİ MAHALLESİ – KARGI MEVKİİ 157-1159 PARSELLER UYGULAMA İMAR PLANI TADİLATININ ÜST ÖLÇEKLİ PLAN KARARLARINA AYKIRIDIR:

Ruhsatın düzenleyici idari işlemi olan Ortakent – Yahşi Belediyesi Yahşi Mahallesi – Kargı Mevkii 157-1159 Parseller Uygulama İmar Planı Tadilatında 219 ada 10-11 parseller için belirlenmiş olan Emsal=0,50  oranının, yürürlükteki 1/100.000 ÖLÇEKLİ Aydın Muğla Denizli Çevre Düzeni Plan Revizyonu ve Plan hükümlerinde belirlenen Emsal= 0.40 değerinden fazla olması nedeniyle üst ölçekli plana AYKIRI olduğu görülmektedir.

Bu tespitler neticesinde uygulayıcı idari işlem olan 2016/001 no’lu yapı ruhsatı ve düzenleyici işlemi olan Ortakent – Yahşi Belediyesi Yahşi Mahallesi – Kargı Mevkii 157-1159 Parseller Uygulama İmar Planı Tadilatı; Bodrum ilçesi Ortakent Mahallesi ve kamu adına telafisi olanaksız zararlara mahal verilmemesi amacıyla, uygulamanın yürütmesinin durdurulması ve iptali için konu mahkemeye intikal ettirilmiştir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

TMMOB BODRUM İLÇE KOORDİNASYON KURULU BİLEŞENLERİ